.png "English"){kind=small}
Ο ίδιος υπήρξε η μεγαλύτερη επιβεβαίωση του παραπάνω ορισμού. Ποιος μπορεί να αμφισβητήσει τη γοητεία, τη λάμψη, το ταλέντο, τη σπιρτάδα του; Ο Δημήτρης Χορν άφησε αναμφίβολα τη δική του σφραγίδα στα θεατρικά και κινηματογραφικά συμβαίνοντα της Ελλάδας. Ένα αφιέρωμα με αφορμή τη συμπλήρωση δέκα χρόνων από τον θάνατό του είναι στοιχειώδης φόρος τιμής στη μνήμη του.
Πέρα από καλός και ταλαντούχος ηθοποιός, πέρα από χαρισματικός και πληθωρικός άνθρωπος, με έντονο χιούμορ και πηγαία διάθεση αυτοσαρκασμού, χαριτωμένος και γοητευτικός συγχρόνως, ή μήπως για όλα αυτά μαζί, ο Δημήτρης Χορν άφησε πίσω του έναν μύθο. Αυτός ο μύθος τον ακολουθεί δέκα χρόνια μετά τον θάνατό του, τον συστήνει στις γενιές που δεν τον έζησαν, που δεν τον είδαν να παίζει, στις γενιές που θα 'ρθουν. Ανήκει στους λίγους εκείνους τυχερούς της ζωής και της τέχνης που έσπασαν τα όρια που θέτει το επάγγελμά τους, που πήγαν πέρα από την κριτική για την υποκριτική τους, που δεν περιορίστηκαν στον έπαινο για τη σκηνική τους απόδοση. Ο Χορν μετέδιδε τη χαρά της ζωής, συνδυασμένη με ποιότητα, υψηλό γούστο και καλαισθησία. Ήταν κάπου ανάμεσα στον Φάουστ, έτσι όπως τον υποδύθηκε στο «Αλίμονο στους νέους», στον Κλέωνα τού «Μια ζωή την έχουμε», στον Παύλο της «Κάλπικης Λίρας» που ήθελε να ζωγραφίσει το «σ' αγαπώ»... της Έλλης Λαμπέτη.
Βιογραφικό σημείωμα σε πρώτο πρόσωπο
«Γεννήθηκα το 1921, στις 9 Μαρτίου, στην Αθήνα, Ο πατέρας μου λεγόταν Παντελής και η μητέρα μου Ευτέρπη. Έχω έναν αδελφό, τον Γιάννη, δέκα χρόνια μεγαλύτερό μου. Εγώ ήρθα στη ζωή μετά το θάνατο του μοναδικού κοριτσιού που είχαν οι γονείς μου, της Νανάς. Ο Γιάννης και η Νανά είχαν διαφορά ενός έτους. Όταν πέθανε η Νανά, σε ηλικία επτά ετών, ο πατέρας και η μητέρα θέλησαν να την αντικαταστήσουν. Περίμεναν, λοιπόν, ότι το παιδί που θα 'ρθει θα είναι κορίτσι. Δυστυχώς, δεν ήταν. Ήμουν εγώ!»
«Γεννήθηκα το 1921, στις 9 Μαρτίου, στην Αθήνα, Ο πατέρας μου λεγόταν Παντελής και η μητέρα μου Ευτέρπη. Έχω έναν αδελφό, τον Γιάννη, δέκα χρόνια μεγαλύτερό μου. Εγώ ήρθα στη ζωή μετά το θάνατο του μοναδικού κοριτσιού που είχαν οι γονείς μου, της Νανάς. Ο Γιάννης και η Νανά είχαν διαφορά ενός έτους. Όταν πέθανε η Νανά, σε ηλικία επτά ετών, ο πατέρας και η μητέρα θέλησαν να την αντικαταστήσουν. Περίμεναν, λοιπόν, ότι το παιδί που θα 'ρθει θα είναι κορίτσι. Δυστυχώς, δεν ήταν. Ήμουν εγώ!»
«Aπό τα έξι χρόνια μου και μετά δεν μπορώ να θυμηθώ τον εαυτό μου να μην είναι ερωτευμένος, δηλαδή συγκινημένος με κάποιο πρόσωπο. Θα 'λεγα πως ήμουν ερωτευμένος με τον έρωτα... Eνώ δηλαδή ήμουν ένα πολύ κεφάτο παιδί, ξαφνικά, μελαγχολούσα φοβερά κι έγραφα θλιμμένα ποιήματα. Mε μελαγχολούσαν αυτοί οι έρωτες... Ή η ζωή».
«Πολλοί με ρωτούν αν το Χορν είναι το πραγματικό μου όνομα ή αν είναι ψευδώνυμο. Ομολογώ ότι αυτή η ερώτηση μ' έχει πολύ ταλαιπωρήσει. Είναι, όμως φυσικό να γεννιέται αυτή απορία στους ανθρώπους, αφού το όνομα Χορν δε μοιάζει καθόλου ελληνικό, Ναι, η καταγωγή μου από τη μεριά του πατέρα μου δεν είναι ελληνική. Ο παππούς μου ήταν Αυστριακός. Οι Χορν δεν είμαστε από τους Βαυαρούς που ήρθαν με τον Όθωνα. Ο πατέρας του πατέρα μου ήρθε πολύ αργότερα στην Ελλάδα. Ερωτεύτηκε τη γιαγιά μου, βέρα Ελληνοπούλα, και την παντρεύτηκε. Τα πρώτα χρόνια μετά το γάμο τους έζησαν στην Τεργέστη, Εκεί γεννήθηκαν και οι πατέρας μου και ο αδελφός του».
«Πολλοί με ρωτούν αν το Χορν είναι το πραγματικό μου όνομα ή αν είναι ψευδώνυμο. Ομολογώ ότι αυτή η ερώτηση μ' έχει πολύ ταλαιπωρήσει. Είναι, όμως φυσικό να γεννιέται αυτή απορία στους ανθρώπους, αφού το όνομα Χορν δε μοιάζει καθόλου ελληνικό, Ναι, η καταγωγή μου από τη μεριά του πατέρα μου δεν είναι ελληνική. Ο παππούς μου ήταν Αυστριακός. Οι Χορν δεν είμαστε από τους Βαυαρούς που ήρθαν με τον Όθωνα. Ο πατέρας του πατέρα μου ήρθε πολύ αργότερα στην Ελλάδα. Ερωτεύτηκε τη γιαγιά μου, βέρα Ελληνοπούλα, και την παντρεύτηκε. Τα πρώτα χρόνια μετά το γάμο τους έζησαν στην Τεργέστη, Εκεί γεννήθηκαν και οι πατέρας μου και ο αδελφός του».
Η Δραματική Σχολή του Εθνικού
«Όταν ήμουν δεκατεσσάρων χρονών (...), στο θερινό θέατρο Παρκ, της οδού Χέυδεν, όπου ήταν εγκατεστημένος ο θίασος της μεγάλης Μαρίκας, ανέβασαν τη «Μαμά Κολιμπρί» του Μπατάιγ. Το έργο ήθελε κι ένα νέο της τότε ηλικίας μου και πήγα. Αυτή μάλιστα η εμφάνισή μου ενίσχυσε αφάνταστα τη διάθεση που είχα ήδη αρχίσει να έχω αναφορικά με το θέατρο. Και θα μου μείνει αξέχαστη αυτή η πρώτη μου επικοινωνία από τη σκηνή με το κοινό.
Ευτύχησα να έχω σπουδαίους δασκάλους. Τον Παπαγεωργίου, τον Βεάκη, τον Μουζενίδη, αλλά, κυρίως, τον Ροντήρη, στον οποίο χρωστάω πάρα πολλά και πάνω απ' όλα το φανατισμό μου. Αν δε φανατιστείς στα νιάτα σου, αν δε πιστέψεις δηλαδή, μ' όλη σου την ψυχή σ' αυτό που διάλεξες και αυτόν που σε καθοδηγεί, δεν κάνεις τίποτα ουσιαστικά».
«Όταν ήμουν δεκατεσσάρων χρονών (...), στο θερινό θέατρο Παρκ, της οδού Χέυδεν, όπου ήταν εγκατεστημένος ο θίασος της μεγάλης Μαρίκας, ανέβασαν τη «Μαμά Κολιμπρί» του Μπατάιγ. Το έργο ήθελε κι ένα νέο της τότε ηλικίας μου και πήγα. Αυτή μάλιστα η εμφάνισή μου ενίσχυσε αφάνταστα τη διάθεση που είχα ήδη αρχίσει να έχω αναφορικά με το θέατρο. Και θα μου μείνει αξέχαστη αυτή η πρώτη μου επικοινωνία από τη σκηνή με το κοινό.
Ευτύχησα να έχω σπουδαίους δασκάλους. Τον Παπαγεωργίου, τον Βεάκη, τον Μουζενίδη, αλλά, κυρίως, τον Ροντήρη, στον οποίο χρωστάω πάρα πολλά και πάνω απ' όλα το φανατισμό μου. Αν δε φανατιστείς στα νιάτα σου, αν δε πιστέψεις δηλαδή, μ' όλη σου την ψυχή σ' αυτό που διάλεξες και αυτόν που σε καθοδηγεί, δεν κάνεις τίποτα ουσιαστικά».
«Το '45 πήγαμε τουρνέ θίασος Μανωλίδου - Αρώνη - Χορν. Χάλασε κόσμο! Η Αίγυπτος τότε ήταν χίλιες και μία νύχτες. Μετά την Κατοχή και τα Δεκεμβριανά, πλούτος, βαμβάκια, πάμπλουτοι! Βασιλιάδες! Έπαιξα Άμλετ στην Κύπρο και την Αίγυπτο. Εξετάζοντας αναδρομικά τον εαυτό μου, με κάνει να μη λαχταρώ να επαναλάβω το ρόλο. Δεν ξανάπαιξα Άμλετ, γιατί ο φόβος έφερε την αποστροφή. Και η αποστροφή την αδιαφορία. Δε θέλω πια να ξαναπαίξω Άμλετ. Ύστερα, έχω δει 4-5 εξαίσιες ερμηνείες του. Τι παραπάνω θα μπορούσα να προσθέσω;»
Η Λαμπέτη και η «Οδός Ονείρων»
Στα 1952 είχε μόλις γυρίσει από την Αμερική. «Ο Γιώργος Παππάς είχε ήδη κλείσει συμφωνία με την Έλλη Λαμπέτη και οι δύο μαζί μου είπαν ν' αποτελέσουμε ένα καλλιτεχνικό τρίπτυχο. Δέχθηκα με ξεχωριστή ικανοποίηση και η συνεργασία εκείνη, που βασίστηκε σε μια αληθινά έξοχη θεατρική συνεννόηση, κράτησε τέσσερα ολόκληρα χρόνια. (...) Με την Έλλη παίζαμε μαζί σε κάτι μουσικές κωμωδίες στο Ρεξ, στην Κατοχή. Ήταν μαθήτρια σε μια δραματική σχολή που είχε φτιάξει η Κοτοπούλη. Υπήρχε μια αντιπάθεια μεταξύ της Έλλης Λαμπέτη και εμού, ελεεινή. Δεν μπορούσε να υποφέρει ο ένας τον άλλον. Ξέρετε τι λένε, οι Γάλλοι, ότι το μίσος από τον έρωτα απέχει ένα βήμα».
(...) «Όταν ήμουν μικρός κι έβλεπα επιθεωρήσεις, διασκέδαζα πάρα πολύ κι ονειρευόμουν να κάνω κι εγώ κάτι ανάλογο κάποτε. Ο Μάνος Χατζιδάκις, που τον θαυμάζω και ως μεγάλο ταλέντο και ως σπουδαίο μυαλό, μου 'δωσε αυτήν την ευκαιρία. Και διασκέδασα πραγματικά πάρα πολύ. Η "Οδός Ονείρων" είχε το στοιχείο της αναζητήσεως. Και ήταν αυτό πολύ σημαντικό. Αν γραφτεί ποτέ η ιστορία του νεοελληνικού θεάτρου, ο ιστορικός πρέπει να σταθεί στην "Οδό Ονείρων"».
Στα 1952 είχε μόλις γυρίσει από την Αμερική. «Ο Γιώργος Παππάς είχε ήδη κλείσει συμφωνία με την Έλλη Λαμπέτη και οι δύο μαζί μου είπαν ν' αποτελέσουμε ένα καλλιτεχνικό τρίπτυχο. Δέχθηκα με ξεχωριστή ικανοποίηση και η συνεργασία εκείνη, που βασίστηκε σε μια αληθινά έξοχη θεατρική συνεννόηση, κράτησε τέσσερα ολόκληρα χρόνια. (...) Με την Έλλη παίζαμε μαζί σε κάτι μουσικές κωμωδίες στο Ρεξ, στην Κατοχή. Ήταν μαθήτρια σε μια δραματική σχολή που είχε φτιάξει η Κοτοπούλη. Υπήρχε μια αντιπάθεια μεταξύ της Έλλης Λαμπέτη και εμού, ελεεινή. Δεν μπορούσε να υποφέρει ο ένας τον άλλον. Ξέρετε τι λένε, οι Γάλλοι, ότι το μίσος από τον έρωτα απέχει ένα βήμα».
(...) «Όταν ήμουν μικρός κι έβλεπα επιθεωρήσεις, διασκέδαζα πάρα πολύ κι ονειρευόμουν να κάνω κι εγώ κάτι ανάλογο κάποτε. Ο Μάνος Χατζιδάκις, που τον θαυμάζω και ως μεγάλο ταλέντο και ως σπουδαίο μυαλό, μου 'δωσε αυτήν την ευκαιρία. Και διασκέδασα πραγματικά πάρα πολύ. Η "Οδός Ονείρων" είχε το στοιχείο της αναζητήσεως. Και ήταν αυτό πολύ σημαντικό. Αν γραφτεί ποτέ η ιστορία του νεοελληνικού θεάτρου, ο ιστορικός πρέπει να σταθεί στην "Οδό Ονείρων"».
 |
Όπως είχε πει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, «ο Χορν είναι ηθοποιός με μανιέρα και ταυτόχρονα ηθοποιός αδογμάτιστος. Δεν ανήκει σε σχολή, δεν επιτελεί παριστάνοντας κανένα τελετουργικό. Είναι ένας ιερέας σε μια θρησκεία που δεν έχει ιερατείο ούτε πιστούς. Έχει όμως μανιέρα, δηλαδή έναν τρόπο συμπεριφοράς που τον αναγνωρίζεις από μακριά ως τέτοιο, που μετέχεις και κοινωνείς, που τον αποδέχεσαι, αλλά δεν τον συνηθίζεις.
Δεν είναι τρόπος οικείος, είναι παράξενα ιδιόρρυθμος και ιδιοτελής. Μέσα στη συντεχνία, στο κοινόβιο του ελληνικού θεάτρου, ο Χορν είναι ένας ιδιόρρυθμος ερημίτης, που έχει καθορίσει μόνος του τον κανόνα του, τους περιορισμούς του και τη νηστεία του».
Δεν είναι τρόπος οικείος, είναι παράξενα ιδιόρρυθμος και ιδιοτελής. Μέσα στη συντεχνία, στο κοινόβιο του ελληνικού θεάτρου, ο Χορν είναι ένας ιδιόρρυθμος ερημίτης, που έχει καθορίσει μόνος του τον κανόνα του, τους περιορισμούς του και τη νηστεία του».
...H ζωή είναι σαν να κάνεις ένα μακρινό ταξίδι. Αλλιώς αισθάνεσαι όταν ξεκινάς, αλλιώς όταν πλησιάζεις προς το τέλος. Kι εγώ έχω την εντύπωση ότι φτάνω λιγάκι προς το τέλος του ταξιδιού. Ετοιμάζομαι να κατέβω...Ήταν κάποια από τα τελευταία λόγια του Δημήτρη Χορν λίγο καιρό προτού φύγει.
Έργα που έπαιξε
Θίασος Κοτοπούλη (1942-43): «Αλάτι και πιπέρι», «Κυρία με τις καμέλιες», «Φάντασμα του Μετροπόλ». Θίασος Κατερίνας (1943-44): «Σύζυγοι με δοκιμή», «Παράξενο ιντερμέτζο», «Ρομάντζο». Θίασος Χορν - Αρώνη (1944) και έπειτα συν τη Β. Μανωλίδου (1944-46): «Θυσία», «Δωδέκατη νύχτα», στο Βασιλικό Θέατρο (1946-50): «Ρουί Μπλας», «Άνθρωπος και υπεράνθρωπος», «Ριχάρδος Β΄», «Η στρίγγλα που έγινε αρνάκι», «Κουρέας της Σεβίλλης», «Βολπόνε», «Παιχνίδι του έρωτα και της τύχης», «Ανυπόμονη καρδιά». Θίασος Χορν - Λαμπέτη -Παππά (1952-55): «Βαθειά γαλάζια θάλασσα», «Νόρα», «Αγαπούλα», «Τρεις Άγγελοι», «Γαλάζιο φεγγάρι», «Μια γυναίκα χωρίς σημασία». Θίασος Μουσούρη (1955-56): «Πρόσκληση στον πύργο», «Τελευταίο βαλς». Θίασος Λαμπέτη - Χορν (1956-58): «Αριστοκρατικός δρόμος», «Βροχοποιός», «Ζιζή», «Νυφικό κρεβάτι», «Παιχνίδι της μοναξιάς», «Βαβάς». Ακόμα: «Ρομανσέρο»(1959), «Εταιρία θαυμάτων»(1959-60), «Μαθήματα γάμου»(1960), «Ο δειλός κι ο τολμηρός»(1960-61), «Αλλοίμονο στους νέους»(1961), «Ταξιδιώτης χωρίς αποσκευές»(1962), «Θωμάς ο δίψυχος», «Ο ανθρωπάκος», «Οδός Ονείρων», «Κορίτσια στον αέρα»(1962-63), «Ένα φιλί μπροστά στον καθρέφτη»(1963),: «Το ημερολόγιο ενός τρελού»(1963-64), «Δικέφαλος Αετός», «Ένας έρως που δεν τελειώνει ποτέ»(1964), «Ο Κοζάκος». Βασιλικό Θέατρο: (1964-65): «Λορεντζάτσιο», «Ταξίδι μακριάς μέρας μέσα στη νύχτα». Θέατρο Διονύσια (1965-66): «Το αυγό», στο Βασ. Θ. (1966): «Ιβάνωφ», «Δον Ζουάν» (1968), «Η καλή καρδιά της Ελεονώρας (1968), «Σλουθ» (1980), «Ριχάρδος Γ΄», «Τίμων Αθηναίος», «Άρχουσα τάξη», «Χιτ», «Ερρίκος ο Δ΄», «Αρχιμάστορας Σόλνες» (1984), «Ο Πέτρος και ο λύκος» (1993).
Θίασος Κοτοπούλη (1942-43): «Αλάτι και πιπέρι», «Κυρία με τις καμέλιες», «Φάντασμα του Μετροπόλ». Θίασος Κατερίνας (1943-44): «Σύζυγοι με δοκιμή», «Παράξενο ιντερμέτζο», «Ρομάντζο». Θίασος Χορν - Αρώνη (1944) και έπειτα συν τη Β. Μανωλίδου (1944-46): «Θυσία», «Δωδέκατη νύχτα», στο Βασιλικό Θέατρο (1946-50): «Ρουί Μπλας», «Άνθρωπος και υπεράνθρωπος», «Ριχάρδος Β΄», «Η στρίγγλα που έγινε αρνάκι», «Κουρέας της Σεβίλλης», «Βολπόνε», «Παιχνίδι του έρωτα και της τύχης», «Ανυπόμονη καρδιά». Θίασος Χορν - Λαμπέτη -Παππά (1952-55): «Βαθειά γαλάζια θάλασσα», «Νόρα», «Αγαπούλα», «Τρεις Άγγελοι», «Γαλάζιο φεγγάρι», «Μια γυναίκα χωρίς σημασία». Θίασος Μουσούρη (1955-56): «Πρόσκληση στον πύργο», «Τελευταίο βαλς». Θίασος Λαμπέτη - Χορν (1956-58): «Αριστοκρατικός δρόμος», «Βροχοποιός», «Ζιζή», «Νυφικό κρεβάτι», «Παιχνίδι της μοναξιάς», «Βαβάς». Ακόμα: «Ρομανσέρο»(1959), «Εταιρία θαυμάτων»(1959-60), «Μαθήματα γάμου»(1960), «Ο δειλός κι ο τολμηρός»(1960-61), «Αλλοίμονο στους νέους»(1961), «Ταξιδιώτης χωρίς αποσκευές»(1962), «Θωμάς ο δίψυχος», «Ο ανθρωπάκος», «Οδός Ονείρων», «Κορίτσια στον αέρα»(1962-63), «Ένα φιλί μπροστά στον καθρέφτη»(1963),: «Το ημερολόγιο ενός τρελού»(1963-64), «Δικέφαλος Αετός», «Ένας έρως που δεν τελειώνει ποτέ»(1964), «Ο Κοζάκος». Βασιλικό Θέατρο: (1964-65): «Λορεντζάτσιο», «Ταξίδι μακριάς μέρας μέσα στη νύχτα». Θέατρο Διονύσια (1965-66): «Το αυγό», στο Βασ. Θ. (1966): «Ιβάνωφ», «Δον Ζουάν» (1968), «Η καλή καρδιά της Ελεονώρας (1968), «Σλουθ» (1980), «Ριχάρδος Γ΄», «Τίμων Αθηναίος», «Άρχουσα τάξη», «Χιτ», «Ερρίκος ο Δ΄», «Αρχιμάστορας Σόλνες» (1984), «Ο Πέτρος και ο λύκος» (1993).
Tο απόγευμα της 16ης Iανουαρίου 1998 ο «πρίγκιπας» του θεάτρου μας αποχώρησε αθόρυβα για την «Oδό Oνείρων»...
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΚΟΣ ΒΙΔΑΛΗΣ
ΚΕΙΜΕΝΟ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΑΡΗΣ ΔΟΥΚΑΣ, ΖΩΗ ΠΟΛΙΤΗ
ΚΕΙΜΕΝΟ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΑΡΗΣ ΔΟΥΚΑΣ, ΖΩΗ ΠΟΛΙΤΗ
