Rest In Peace: Ιστορία ενός εγκληματος - Irma Grese, το “Όμορφο Κτήνος”

Της Νίνας Κουλετάκη

Εισαγωγή

6 Νοεμβρίου, 1944… Καθημερινά τα παραπήγματα ελέγχονται σχολαστικά. Ο έλεγχος γίνεται από μια πολύ νεαρή SS, το «γκρίζο ποντίκι» όπως την αποκαλούμε. Είναι πολύ όμορφη και κομψή μ’αυτήν την άψογη στολή της και τις καλογυαλισμένες, ψηλές μπότες. Γεμάτη υπεροψία, εισβάλλει φασαριόζικα στο παράπηγμα, συνοδευόμενη από έναν φαντάρο και τον εβραίο αρχηγό του στρατοπέδου. Το «γκρίζο ποντίκι» χειρονομεί υπερβολικά, κινείται σχεδόν με θεατρικό τρόπο και βγάζει υποκριτικές, υπερβολικές κραυγές τρόμου στη θέα ενός κακοπλυμμένου τσουκαλιού ή μιας κακοστρωμένης κουκέτας. Αρέσκεται στο να χτυπά δυνατά τις κρατούμενες στο πρόσωπο χωρίς, φυσικά, να βγάζει τα γάντια της. Θα έλεγε κανείς πως ηδονίζεται στον ήχο του χαστουκιού. Τιμωρεί καθημερινά επτά ή οκτώ κρατούμενες με στέρηση του ψωμιού ή και ολόκληρου του γεύματος. Ο λόγος της τιμωρίας είναι, σχεδόν πάντα, ανύπαρκτος. Ο μοναδικός στόχοςσ της γυναίκας αυτής είναι να τρομοκρατεί, να βασανίζει, να εξευτελίζει. Οι καθημερινές της επισκέψεις δεν εξυπηρετούν κανέναν άλλον σκοπό…

Ημερολόγιο της Hanna Levy-Hass, κρατούμενης στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Bergen-Belsen, Σεπτέμβριος 1944 – Απρίλιος 1945

Παιδική ηλικία

Η Irma Ida Ilse Grese γεννήθηκε στις 7 Οκτωβρίου του 1923, στο Wrechen, στην κομητεία του Mecklenburg – Strelitz, στην Γερμανία. Πατέρας της ήταν ο Alfred Grese, εργάτης σε φάρμα και μητέρα της η Berta Grese. Είχε άλλα τέσσερα αδέλφια. Όταν η Irma ήταν δεκατριών ετών, η μητέρα της αυτοκτόνησε, αφήνοντας την ίδια και τ’ αδέλφια της στην αποκλειστική εποπτεία του πατέρα τους.

Τα παιδικά της χρόνια ήταν μάλλον δύσκολα, τουλάχιστον σε ότι αφορούσε στην επικοινωνία με τους συνομηλίκους της. Παρόλο που ο Alfred Grese εργαζόταν σκληρά για να μη λείψει τίποτα από τα παιδιά του και ήταν στοργικός πατέρας, η Irma αντιμετώπιζε προβλήματα στο σχολείο, τόσο μαθησιακά όσο και με τους συμμαθητές της. Δεν είχε φίλους και συχνά αντιμετώπιζε τη χλεύη από τα άλλα παιδιά. Έτσι, το 1938, σε ηλικία δεκαπέντε ετών, εγκαταλείπει το σχολείο για να μην επιστρέψει ποτέ σ’ αυτό.

Την ίδια εποχή γοητεύεται από τον Hitler και τους λόγους του και δραστηριοποιείται ενεργά στην Bund Deutscher Mädel, μια ναζιστική οργάνωση για νεαρά κορίτσια. Η Irma γίνεται ένα από τα πιο πιστά και φανατικά μέλη της οργάνωσης, γεγονός που ο πατέρας της αποδοκιμάζει, παρόλο που και ο ίδιος είναι μέλος του ναζιστικού κόμματος από το 1937. Μέσα από την οργάνωση αυτή η Irma νοιώθει να γίνεται, επιτέλους, αποδεκτή από τους συνομηλίκους της αφενός, αλλά και να αποκτά, για πρώτη φορά στη ζωή της, κύρος και οντότητα στην κοινωνία αφετέρου.

Μην έχοντας ολοκληρώσει τις σπουδές της, δεν έχει και πολλές εναλλακτικές για απασχόληση. Έτσι πιάνει δουλεύει ως εργάτρια σε μια φάρμα, αρμέγοντας αγελάδες. Θα κρατήσει αυτή την δουλειά για ένα εξάμηνο και στη συνέχεια θα εργαστεί ως πωλήτρια σε ένα μαγαζί νεωτερισμών στο Luchen, για άλλους έξι μήνες, μέχρις ότου, ύστερα από σύσταση της οργάνωσης, θα προσληφθεί ως βοηθός νοσοκόμα σ’ ένα σανατόριο των SS στο Hohenluchen, όπου και θα μαθητεύσει για δύο χρόνια.

Η Irma ήθελε να παραμείνει στο σανατόριο και να ολοκληρώσει την μαθητεία της, ώστε να γίνει νοσοκόμα, όμως το Πρόγραμμα Διάθεσης Εργατών του Υπουργείου Εργασίας την στέλνει σε μια φάρμα στο Fürstenburg όπου παραμένει μέχρι τον Ιούλιο του 1942. Τότε ήταν που η Irma μετατίθεται στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Ravensbrück για να εκπαιδευτεί ως φρουρός, για έναν χρόνο, και να γίνει αυτό που έγινε.

Η Irma Grese στο Hohenluchen, τέταρτη από αριστερά.

Η Irma Grese στο Hohenluchen, πρώτη από αριστερά, όρθια.

Η «καριέρα»

Τον Μάρτιο του 1943 η Grese ολοκληρώνει την εκπαίδευσή της και τοποθετείται, ως φρουρός, στο στρατόπεδο του Birkenau, στο Auschwitz. Αναλαμβάνει, σταδιακά, μια σειρά καθηκόντων όπως τηλεφωνήτρια, υπέυθυνη κήπου (!), λογοκρίτρια αλληλογραφίας και άλλα. Ήταν τόσος, δε, ο ζήλος της ώστε, πριν εκπνεύσει η χρονιά, είχε ήδη γίνει Ανώτερη Επιθεωρήτρια, δεύτερη γυναίκα αξιωματικός στην κλίμακα ιεραρχίας του στρατοπέδου, έχοντας στην ευθύνη της περίπου 30.000 εβραίες κρατούμενες από την Πολωνία και την Ουγγαρία. Ήταν μόλις δεκαεννέα ετών.

Φορούσε πάντα την καλοσιδερωμένη της στολή και τις βαρειές της, καλογυαλισμένες, ψηλές μπότες, κρατούσε πάντα μαστίγιο και οπλοφορούσε. Αρεσκόταν να χρησιμοποιεί τόσο φυσικές όσο και ψυχολογικές μεθόδους για να βασανίζει τις κρατούμενες και δεν δίσταζε να πυροβολήσει εν ψυχρώ. Το μαστίγιό της είχε φθαρεί από τη χρήση και πολλές κρατούμενες είχαν μαστιγωθεί μέχρι θανάτου.

Τον Ιανουράριο του 1945, μετά από μια σύντομη παραμονή στο στρατόπεδο του Ravensbrück, τοποθετείται ως Διευθύντρια Εργασίας στο στρατόπεδο του Bergen – Belsen, όπου και θα τελειώσει την εγκληματική της καριέρα λίγους μήνες αργότερα.

Εγκληματίας πολέμου

Τον Απρίλιο του 1945 τα αγγλικά στρατεύματα απελευθερώνουν το στρατόπεδο του Bergen – Belsen, το πρώτο μεγάλο στρατόπεδο συγκέντρωσης που απελευθερώθηκε. Οι συνθήκες κράτησης χαρακτηρίστηκαν απίστευτες. Ο R. Phillips, στο βιβλίο του «Η δίκη του Joseph Krammer και 44 άλλων» γράφει: σε ένα στρατόπεδο διαστάσεων 1500 επό 350 μέτρα, ήταν στοιβαγμένοι περίπου 40.000 άνδρες και γυναίκες, όλοι εξαθλιωμένοι, σκελετωμένοι από την ασιτία και οι περισσότεροι άρρωστοι από τύφο. Επιπλέον υπήρχαν 13.000 άθαφτα πτώματα. Όσο για τους ζωντανούς υπήρχε ελάχιστη τροφή και νερό και παντελής έλλειψη ιατρικής βοήθειας.

Το δικαστήριο στο Lüneburg της Γερμανίας, στον αρ. 30 της οδού Lindentrasse.

Οι άγγλοι συλλαμβάνουν τον διοικητή του στρατοπέδου Joseph Kramer, την Irma Grese και άλλα 42 άτομα, που δεν πρόλαβαν να διαφύγουν . Και οι 44 ήταν κατηγορούμενοι για εγκλήματα πολέμου στην περίφημη Δίκη του Belsen, σύμφωνα με το Βασιλικό Διάταγμα της 14^ης Ιουνίου του 1945. Η υπόθεση της Grese εκδικάσθηκε κατά την πρώτη περίοδο της δίκης, από 17 Σεπτεμβρίου έως 17 Νοεμβρίου του 1945, στο Lüneburg της Γερμανίας, στον αρ. 30 της οδού Lindentrasse. Την υπεράσπισή της Irma, αλλά και όλων των κατηγορουμένων της πρώτης περιόδου, είχε αναλάβει ο Ταγματάρχης L. S. W.Cranfield. Οι κατηγορούμενοι έφεραν πινακίδες με αριθμούς στο στήθος. Η Irma είχε τον αριθμό 9.

Η Irma Grese οδηγείται στην αίθουσα του δικαστηρίου.

Κατηγορούμενη αρ. 9

Οι δίκες διεξήχθησαν σύμφωνα με το Βρεττανικό Στρατιωτικό Δίκαιο και οι κατηγορίες αποδόθηκαν σύμφωνα με τις διατάξεις της Συνθήκης της Γενεύης του 1929, περί δικαιωμάτων και μεταχείρισης αιχμαλώτων πολέμου. Οι κατηγορίες που βάραιναν την Grese ήταν για κακομεταχείριση και δολοφονίες κρατουμένων στα στρατόπεδα του Auschwitz και του Bergen – Belsen, και συμπεριλάμβαναν ξυλοδαρμούς με μαστίγιο, επιθέσεις με σκυλιά και πυροβολισμούς εναντίον των γυναικών κρατουμένων στα στρατόπεδα. Οι καταθέσεις των γυναικών που επέζησαν ήταν καταπέλτης για την Grese, καθώς τις απέδωσαν πράξεις απίστευτης αγριότητας και αναλγησίας. Οι πρώην κρατούμενες περιέγραψαν με φρικιαστικές λεπτομέρειες τους βασανισμούς, τις δολοφονίες και όλες τις ωμότητες που διέπραξε η Irma Grese, κατά τη θητεία της ως φύλακας στα πιο πάνω στρατόπεδα. Μίλησαν για τα ειδικά εκπαιδευμένα και πάντα, επίτηδες, πεινασμένα άγρια σκυλιά της, που τα εξαπέλυε εναντίον των άτυχων γυναικών με το παραμικρό.

Οι κατηγορούμενοι του Bergen-Belsen

Βεβαίωσαν την εμπλοκή της στην αποστολή γυναικών στους θαλάμους αερίων. Η IlonaStein, κρατούμενη στο στρατόπεδο του Birkenau, στο Auschwitz, κατέθεσε σχετικά:«Όταν ήμουν στο Birkenau είχα δει την Irma Grese να συμμετέχει στην επιλογή ανθρώπων που στάλθηκαν στον θάλαμο αερίων, μαζί με τον Dr Joseph Mengele. Μας έβαζαν να περπατήσουμε και κατά τη διάρκεια αυτής της βασανιστικής «παρέλασης» η ίδια η Grese επέλεγε ποιοι από εμάς θα πέθαιναν. Μόνο μέσα σε έναν μήνα, τον Αύγουστο του 1944, επιλέχθηκαν δύο με τρεις χιλιάδες άτομα, αποκλειστικά από την Grese και τον Mengele. Κατά την διάρκεια της επιλογής, κάποιοι από τους κρατούμενους ξεγλιστρούσαν από την γραμμή και αναζητούσαν κρυψώνα στους θαλάμους, κάτω από τα κρεβάτια. Η Grese τους ανακάλυπτε, τους χτυπούσε μέχρι να λιποθυμήσουν και στην συνέχεια τους έσερνε πίσω στην γραμμή των μελλοθανάτων».

Τέλος στη δίκη προσκομίστηκαν τρία αμπαζούρ που είχε στον θάλαμό της, φτιαγμένα από το δέρμα δολοφονημένων κρατουμένων. Οι μάρτυρες την υπέδειξαν ως δράστη πολλών δολοφονιών, μέχρι και 30 μέσα σε μια μόνο ημέρα. Αρκετές είπαν ότι η Grese χρησιμοποιούσε τις κρατούμενες για να ικανοποιήσει τα διεστραμένα σεξουαλικά της ένστικτα, με τον σαδισμό να κατέχει προεξέχουσα θέση ανάμεσά τους.

Στο εδώλιο με τους άλλους.

Σε όλες αυτές τις κατηγορίες η Irma απάντησε ότι ήταν αθώα. Απέδωσε την ευθύνη για όλα όσα έγιναν στον Himmler, και αναγνώρισε στον εαυτό της «μερίδιο ενοχής ίσο με των άλλων απέναντί της». Η πρώτη αυτή φάση της δίκης κράτησε πενήντα τέσσερις ημέρες, στο τέλος των οποίων η Grese κρίθηκε ένοχη για όλες τις κατηγορίες. Συνολικά, από τα 30 άτομα, οι υποθέσεις των οποίων εκδικάσθηκαν στην πρώτη φάση της δίκης, στα 19 επιβλήθηκαν ποινές φυλάκισης, ενώ οκτώ άνδρες και τρεις γυναίκες καταδικάστηκαν σε θάνατο δι’ απαγχονισμού. Μία από αυτές ήταν και η Irma Grese.

Ο πρόεδρος του δικαστηρίου ανακοίνωσε την ποινή στις γυναίκες κατηγορούμενες ως εξής: «Νο 6 Bormann, Νο 7 Volkenrath, Νο 9 Grese: καταδικάζεσθε εις θάνατον δι’ απαγχονισμού». Αν η Irma είχε εκδηλώσει ελάχιστα συναισθήματα καθ’ όλη την διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας, απέμεινε εντελώς ψύχραιμη κατά την αναγγελία της θανατικής της καταδίκης, όταν αυτή της μεταφράστηκε στα γερμανικά. Και οι ένδεκα καταδικασμένοι σε θάνατο άσκησαν εφέσεις, ζητώντας την επιείκια του στρατάρχουMontgomery. Και οι ένδεκα εφέσεις απορρίφθηκαν.

Της Νίνας Κουλετάκη

Η εκτέλεση

Η Irma Grese, μαζί με τις Elisabeth Volkenrath και Juana Bormann καθώς και τους οκτώ άνδρες συγκατηγορούμενούς τους, μεταφέρθηκαν στην φυλακή του Hameln, στη Βεστφαλία, όπου περίμεναν την εκτέλεσή τους. Οι μηχανικοί του Βρεττανικού Βασιλικού Στρατού κατασκεύασαν τις αγχόνες και οι ένδεκα καταδικασμένοι στεγάστηκαν σε μια σειρά από μικρά κελλιά, κατά μήκος ενός διαδρόμου, στο τέλος του οποίου βρισκόταν ο θάλαμος εκτελέσεων. Μαζί τους κρατούνταν και δύο ακόμη άνδρες που είχαν κριθεί ένοχοι για εγκλήματα πολέμου.

Ο Albert Pierrepoint, ο δήμιος (ο διασημότερος δήμιος της Αγγλίας), μεταφέρθηκε αεροπορικώς από το Λονδίνο στην Γερμανία, προκειμένου να διεξαγάγει τις εκτελέσεις, οι οποίες είχαν οριστεί για την Παρασκευή 13 Δεκεμβρίου του 1945. Η διαδικασία προέβλεπε να απαγχονισθούν ξεχωριστά και μία-μία οι γυναίκες και ανά ζεύγη οι άνδρες. Πρόσφατα αποκαλύφθηκε ότι στους άνδρες είχαν γίνει ενέσεις με χλωροφόρμιο ώστε να σταματήσει η καρδιά και να μην χρειαστεί να παραμείνουν κρεμασμένοι για μια ώρα (ώστε να εξασφαλιστεί ο θάνατός τους), όπως ήταν η κοινή πρακτική κατά τους απαγχονισμούς στην Αγγλία. Δεν έγινε γνωστό αν το ίδιο είχε εφαρμοστεί και στις γυναίκες όμως το γεγονός είναι ότι το σώμα της Irma έμεινε κρεμασμένο μόνο για είκοσι λεπτά.

Καθώς ήταν η νεαρότερη από τις τρεις γυναίκες, η Irma επιλέχθηκε να κρεμαστεί πρώτη. Κι αυτό έγινε για λόγους «ευσπλαχνίας», καθώς ήταν αβάσταχτο για τους μελλοθάνατους ν’ ακούν τον θόρυβο της καταπακτής που άνοιγε με κρότο σε κάθε εκτέλεση.

Ο Pierrepoint περιγράφει στην βιογραφία του τα γεγονότα που οδήγησαν στην εκτέλεση της Irma καθώς και τον ίδιο τον απαγχονισμό ως εξής: «Την προηγουμένη της εκτέλεσης, όταν τελειώσαμε με τις πρόβες των ανδρών ο ταγματάρχης O’Neil διέταξε να φέρουν τηνIrma Grese. Βγήκε από το κελί της και ήρθε προς το μέρος μας γελώντας. Ήταν ένα πανέμορφο κορίτσι που όλοι θα θέλαμε να είχαμε γνωρίσει στη ζωή μας. Απαντούσε στις ερωτήσεις που της έκανε ο O’Neil, αλλά όταν την ρώτησε την ηλικία της, έμεινε βουβή και χαμογέλασε. Χαμογελάσαμε κι εμείς μαζί της, καθώς σκεφτήκαμε ότι δεν είναι ευγενικό να ρωτάς μια γυναίκα την ηλικία της. Τελικά απάντησε «είκοσι δύο», που ξέραμε πως ήταν σωστό. Ο O’ Neil της ζήτησε ν’ ανέβει στο ικρίωμα. «Schnell!», είπε εκείνη ανεβαίνοντας, που σημαίνει «γρήγορα».

Την επόμενη ημέρα ανεβήκαμε στα κελιά, όπου περίμεναν οι καταδικασμένοι. Ένας γερμανός αξιωματικός άνοιξε διάπλατα την πόρτα και προχωρήσαμε στο τέλος του διαδρόμου, προς τον θάλαμο των εκτελέσων, περνώντας έξω από τα κελιά απ’ όπου οι μελλοθάνατοθ μας παρακολουθούσαν. Όλοι οι αξιωματικοί στέκονταν σε στάση προσοχής. Ο ταξίαρχος Paton-Walsh στεκόταν με υψωμένο το ρολόι του. Μου έκανε σήμα και προχώρησα στον διάδρομο. «Irma Grese», φώναξα.

Οι γερμανοί φρουροί έκλεισαν γρήγορα τα παραθυράκια στις πόρτες όλων των κελιών, εκτός από μία που την άνοιξαν διάπλατα. Η Irma Grese βγήκε. Το κελί ήταν πολύ μικρό και δεν χωρούσε κι εμένα, έτσι αναγκάστηκα να της δέσω τα χέρια στον διάδρομο.

«Ακολούθησέ με» της είπα στα αγγλικά και ο O’Neil μετέφρασε στα γερμανικά. Στις 9.34’ το πρωί μπήκε στον θάλαμο εκτελέσεων, κοίταξε τους αξιωματικούς που βρίσκονταν εκεί και στη συνέχεια προχώρησε και στάθηκε στο μέσον της καταπακτής, το οποίο ήταν σημαδεμένο με κιμωλία. Πάτησε πάνω στο σημάδι απολύτως σταθερά και καθώς της περνούσα την λευκή κουκούλα στο κεφάλι είπε με την άχρωμη φωνή της την ίδια λέξη που είχε πει την προηγούμενη ημέρα, κατά την πρόβα: «Schnell». Η καταπακτή άνοιξε και η Irma Grese βρέθηκε κρεμασμένη. Ο γιατρός κατέβηκε μαζί μου στην καταπακτή και πιστοποίησε τον θάνατό της. Μετά από είκοσι λεπτά το σώμα απομακρύνθηκε από την αγχόνη και τοποθετήθηκε σε φέρετρο για να ταφεί. Ακολούθησαν οι απαγχονισμοί τηςElisabeth Volkenrath στις 10.03’ και της Juana Bormann στις 10.38’».

Έχοντας κριθεί ένοχη για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, η Irma Grese εκτελέστηκε στα 22 της χρόνια. Ήταν η νεαρότερη γυναίκα που εκτελέστηκε, σύμφωνα με το αγγλικό δίκαιο, στον 20^ο αιώνα.

Ο αντίλογος

Αυτό το άρθρο δεν θα ήταν πλήρες και αντικειμενικό αν δεν περιελάμβανε και μια σειρά απόψεων που αντικρούουν τα προαναφερθέντα. Πρόκειται για ενστάσεις αναφορικά με όσα κατατέθηκαν στο δικαστήριο από επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος. Συγκεκριμένα:

1. Η Irma Grese αντιμετώπισε κατηγορίες για τρεις, τουλάχιστον, δολοφονίες ανθρώπων με πυροβόλο όπλο. Καμία από αυτές δεν επαληθεύτηκε «πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας».

2. Υπήρξαν καταθέσεις αναφορικά με τα σκυλιά που είχε η Irma και που τα εξαπέλυε εναντίον των κρατουμένων. Η ίδια το αρνήθηκε και τα λεγόμενά της επιβεβαίωσαν και μερικοί από τους επιζώντες που κατέθεσαν.

3. Μία μάρτυρας, επιζήσασα του Auschwitz, κατέθεσε: «Κατά τη διάρκεια μια επιλογής, μια ουγγαρέζα προσπάθησε να διαφύγει και να πάει κοντά στην κόρη της. Η Grese την αντιλήφθηκε και έδωσε εντολή σε έναν SS φρουρό να την σκοτώσει. Δεν άκουσα την διαταγή, είδα όμως την Grese να μιλάει στον φρουρό και αμέσως εκείνος να πυροβολεί». Οι διαφωνούντες ισχυρίζονται εδώ ότι η Grese μπορεί να υπέδειξε την γυναίκα στον φρουρό, αποκλείεται όμως να διέταξε την δολοφονία της, καθώς δεν είχε τέτοιες αρμοδιότητες, ούτε οι φρουροί των SS βρίσκονταν υπό τις διαταγές της.

4. Η Irma Grese, αν και είχε άδεια οπλοφορίας και οπλοκατοχής, δεν έφερε όπλο παρά από τον Νοέμβριο του 1944 και μετά. Επομένως, όσες δολοφονίες με όπλο της αποδίδονται πριν από εκείνη την περίοδο δεν μπορεί να είναι αληθινές.

5. Αναφορικά με τις κατηγορίες ότι ενεπλάκη στην διαλογή των κρατουμένων που εστάλησαν στον θάλαμο αερίων, μαζί με τον Dr Mengele, ο αντίλογος είναι ότι μια δεσμοφύλακας δεν είχε τέτοιες αρμοδιότητες, οι οποίες ήταν αποκλειστικό «προνόμιο» του υγειονομικού προσωπικού των στρατοπέδων.

Η προσωπική μου άποψη είναι ότι δεν αποκλείεται να υπάρχει ένας βαθμός υπερβολής σε όσα αποδίδονται στην Irma Grese. Το σίγουρο είναι ότι δεν ήταν ένας άγγελος του ελέους αλλά μια σκληρή και ανάλγητη ναζί. Δεν είναι τυχαίο ότι επελέγη, ανάμεσα σε τόσες άλλες, για να κάνει αυτή τη δουλειά, δεν είναι τυχαίο ότι επελέγη ακριβώς γιατί ήταν τόσο φανατισμένο μέλος της ναζιστικής νεολαίας, δεν ήταν τυχαίο ότι βρέθηκαν τόσοι άνθρωποι να την αναγνωρίσουν και να καταθέσουν εναντίον της στο δικαστήριο.

Από την άλλη επρόκειτο για μια εξαιρετικά όμορφη νεαρή γυναίκα, το «όμορφο κτήνος», όπως την αποκαλούσαν, γεγονός που –μαζί με τον ψυχρό της χαρακτήρα και την έλλειψη μεταμέλειας σε όλη τη διάρκεια της δίκης της- δεν διευκόλυνε καθόλου την υπόθεσή της αλλά, αντιθέτως, συνετέλεσε στο να κριθεί ένοχος για όλα όσα της καταμαρτυρούσαν.

Οι φυλακές του Hameln

Επιμύθιο

Η Irma Grese ήταν μία από τις, αναλογικά, λίγες γυναίκες που εργάσθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης κατά την διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και η μικρότερη σε ηλικία από τους φρουρούς που εκτελέστηκαν.

Με δεδομένο το οικογενειακό της υπόβαθρο, αναρωτιέται κανείς αν θα μπορούσε, με την προϋπόθεση ότι θα είχε γεννηθεί σε μια άλλη χώρα και σε μια διαφορετική χρονική περίοδο, να είχε γίνει μια θεοσεβούμενη εργάτρια, παραδοσιακή σύζυγος και μητέρα, αντί για το τέρας που οι μαρτυρίες λένε ότι ήταν: μια διεστραμένη δολοφόνος που κακοποιούσε σωματικά, ψυχικά και σεξουαλικά τις κρατούμενες των στρατοπέδων συγκέντρωσης.

Τι είναι αυτό, λοιπόν, που μεταμορφώνει μιαν έφηβη σε τέρας; Η ίδια, στην απολογία της, παραδέχτηκε ότι θεωρούσε τις εβραίες κρατούμενες ανθρωποειδή σκουπίδια και όπως ο οποιοσδήποτε άνθρωπος σκοτώνει μια κατσαρίδα, χωρίς στη συνέχεια να βασανίζεται από τύψεις, έτσι εκείνη θεωρούσε ότι είναι απολύτως φυσιολογικό να εξοντώνει ανθρώπινες υπάρξεις. Από τη μία αρνήθηκε ότι έστειλε ανθρώπους στους θαλάμους αερίων και στα κρεματόρια, αλλά από την άλλη παραδέχτηκε ότι γνώριζε για την ύπαρξή τους και δεν την θεωρούσε κάτι φρικτό. Αντίθετα μάλιστα, υποστήριξε ότι ήταν κάτι αναγκαίο για τον έλεγχο μετάδοσης μολυσματικών ασθενειών (!). Παραδέχτηκε ότι χτυπούσε τις κρατούμενες τόσο με μαστίγιο, όσο και με ένα μπαστούνι βαδίσματος αν και ήξερε ότι, θεωρητικά, αυτό απαγορευόταν από τους κανονισμούς του στρατοπέδου.

Όντας μέλος της ναζιστικής νεολαίας από την ηλικία των 15 ετών, είχε γαλουχηθεί με όλη την αντισιμιτική θεωρία, πιστεύοντας για τους εβραίους πως ήταν σκουπίδια με ανθρώπινη μορφή. Αν σ’ αυτό προσθέσουμε το γεγονός ότι μέσα στη χιτλερική νεολαία της αποδόθηκε, από τους συνομηλίκους, ο σεβασμός και η αναγνώριση που της είχαν αρνηθεί οι συμμαθητές κι ότι, λίγο αργότερα, σε πολύ νεαρή ηλικία, βρίσκεται υπεύθυνη για 30.000 «κατώτερες» ψυχές, πάνω στις οποίες είχε δικαίωμα ζωής και θανάτου μπορούμε, ίσως, να καταλάβουμε το γιατί έγινε αυτό που έγινε.

Από την άλλη, το γεγονός ότι εκτελούσε εντολές, όπως επικαλέστηκε η ίδια στην απολογία της, όπως και το ότι μεγάλωσε και γαλουχήθηκε με την ιδεολογία του ναζισμού δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποτελέσει άλλοθι για ό,τι έπραξε. Όλοι οι γερμανοί άριοι συνομήλικοί της πέρασαν από τα ίδια κανάλια (η οργάνωση στην χιτλερική νεολαία ήταν υποχρεωτική) δεν έγιναν, όμως, όλοι στυγνοί βασανιστές και δολοφόνοι. Και το χειρότερο όλων είναι ότι, μέσα της, η ίδια δικαίωνε τον εαυτό της για όλες της τις πράξεις, θεωρώντας ότι ήταν πατριωτικό της καθήκον να υπακούει στις διαταγές του Hitler και του Himmler.

Οι ειδικοί είπαν ότι ο ναζισμός αντικατέστησε στην ζωή της Irma την φυσιολογική ερωτική ζωή που θα έπρεπε να έχει κάθε νεαρή γυναίκα και ότι η σεξουαλικότητά της βρήκε έκφραση στον βίαιο και σαδιστικό τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόταν στις κρατούμενές της. Και παραμένει πάντα το ερώτημα αν θα είχε παρόμοια σεξουαλική συμπεριφορά, κάτω από άλλες συνθήκες.

Γεγονός παραμένει ότι αποδέχτηκε τη μοίρα της με μεγάλο κουράγιο. Ίσως πίστευε πως πέθαινε για την πατρίδα της, ίσως θεωρούσε τον εαυτό της μάρτυρα της μεγάλης ιδεολογίας του ναζισμού. Ίσως, πάλι, να αισθανόταν ότι ο θάνατος, από τη στιγμή που η Γερμανία ηττήθηκε στον πόλεμο, ήταν καλοδεχούμενος, καθώς θα ήταν αδύνατον να επιβιώσει μέσα σε μια κοινωνία ανθρώπων εκείνη, το «όμορφο κτήνος».

Αναφορές για την Irma Grese στις τέχνες

- To «Άγγελος: Εφιάλτης σε δύο πράξεις» είναι ένα έργο του θεατρικού συγγραφέα Jo Davidsmeyer, βασισμένου στη ζωή και την εκτέλεση της Irma Grese, μέσα από τις διηγήσεις της Olga Lengvel η οποία επέζησε του ολοκαυτώματος. Το έργο πρωτοανέβηκε στη σκηνή το 1987 και από τότε έχει παιχτεί από διάφορους θιάσους.

- Την Irma Grese έχουν υποδυθεί διάφορες ηθοποιοί στις ταινίες «Out Of The Ashes», «Τhe Last Hangman» και «Auschwitz: The Nazis and the Final Solution».