Της Νίνας Κουλετάκη
Εισαγωγή
Ο ανθρώπινος νους ήταν και παραμένει ιδιαίτερα εφευρετικός όταν πρόκειται να ασχοληθεί με τρόπους βασανισμού και μεθόδους εκτέλεσης. Στην έρευνά μου για τις πιο διαδομένες μεθόδους εκτέλεσης, συνάντησα και άλλες που είτε έχουν πλέον εκλείψει, ή εφαρμόζονταν μόνο σε συγκεκριμένη χώρα και ιστορική περίοδο. Οι περισσότερες από αυτές παρουσιάζονταν ως τρόποι βασανισμού. Ήταν, όμως, τόσο σκληρές, που ο βασανιζόμενος δεν υπήρχε περίπτωση να επιβιώσει του μαρτυρίου, έτσι μπορούμε να τις εντάξουμε στις εκτελέσεις.
Είναι, πραγματικά, τρομακτικό να έρχεται κανείς αντιμέτωπος με όλους αυτούς τους φριχτούς τρόπους βασανισμού και εκτελέσεων ανθρώπου από άνθρωπο. Το είδος μας, στην εξελικτική του πορεία, άφησε πίσω του ματωμένα χνάρια και τσακισμένα κορμιά.
Ας δούμε, όμως, αυτούς τους φριχτούς τρόπους βασανισμού και εκτελέσεων, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
01. Βρασμός
Αν και όχι τόσο διαδεδομένος όσο άλλες μέθοδοι εκτέλεσης, ο βρασμός έως θανάτου αποτελούσε κοινή πρακτική στην Ευρώπη και την Ασία τα τελευταία δύο με τρεις χιλιάδες χρόνια. Στην Αγγλία της εποχής του Ερρίκου του 8ου αποτελούσε νόμιμη μέθοδο εκτέλεσης, καθώς και στις Κάτω Χώρες το Μεσαίωνα. Στη σύγχρονη εποχή, ο Idi Amin της Ουγκάντα, καθώς και ο Islom Karimov του Ουζμπεκιστάν τον είχαν χρησιμοποιήσει για να θανατώσουν πολιτικούς τους αντιπάλους.
Ο κρατούμενος, είτε ρίχνεται γυμνός μέσα σε υγρό που ήδη βράζει, είτε δένεται και τοποθετείται μέσα σε ένα μεγάλο μεταλλικό δοχείο γεμάτο με το υγρό. Στη συνέχεια ο εκτελεστής ανάβει φωτιά κάτω από το δοχείο μέχρι το υγρό να αρχίσει να βράζει και, συνεπώς, να πεθάνει ο καταδικασμένος. Το υγρό μπορεί να είναι, νερό, λάδι, οξύ, πίσσα ή ακόμα και υγρό μολύβι.
02. Μπρούτζινος ταύρος
Ο μπρούτζινος ταύρος ήταν μια συσκευή βασανισμού/εκτέλεσης, που σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε στην Αρχαία Ελλάδα. Επρόκειτο για ένα άγαλμα, κατασκευασμένο εξ ολοκλήρου από μπρούτζο, κούφιο εσωτερικά και με μια πόρτα στο πλάι. Ο καταδικασμένος κλεινόταν μέσα στον ταύρο, κάτω από τον οποίο άναβαν φωτιά. Το μέταλλο πύρωνε και ο έγκλειστος, κυριολεκτικά, ψηνόταν ζωντανός.
Εκτός από τους αρχαίους Έλληνες, τη μέθοδο αυτή χρησιμοποίησαν και οι Ρωμαίοι, κυρίως για να βασανίζουν και να εκτελούν χριστιανούς. Ο Άγιος Ευστάθιος μαρτύρησε με αυτόν τον τρόπο, μαζί με τη γυναίκα και τα παιδιά του, επί αυτοκράτορος Αδριανού και η Αγία Πελαγία επί αυτοκράτορος Διοκλητιανού.
03. Τροχός
Ο τροχός αποτελούσε μια μέθοδο βασανιστικής εκτέλεσης, αρχικά στην Αρχαία Ελλάδα, που είναι και ο τόπος έμπνευσής του, και κατόπιν στη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Σουηδία και τη Ρωσία.
Έμοιαζε με έναν μεγάλο τροχό κάρου, πάνω στον οποίο δενόταν, με ανοιχτά χέρια και πόδια ο κρατούμενος. Στη συνέχεια ο τροχός περιστρεφόταν αργά, ενώ o εκτελεστής με ένα σφυρί ή με έναν σιδερένιο λοστό έσπαζε τα κόκαλα του καταδικασμένου. Αν κάποιο από τα χτυπήματα, στο στήθος ή στο κεφάλι, δεν ήταν αρκετά δυνατό ώστε να τον σκοτώσει και να θέσει έτσι τέλος στο μαρτύριό του, ο άνθρωπος υπέφερε φρικτά για πολλές ώρες.
Μετά το θάνατο του καταδικασμένου, ο τροχός με τα υπολείμματά του στερεωνόταν σ’ έναν ψηλό στύλο, ώστε τα όρνια να φάνε ό,τι είχε απομείνει.
04. Ταφή (ζώντος, γνωστή και ως «το πηγάδι»)
Στην αρχαία Ρώμη, τις Εστιάδες που παραβίαζαν τους όρκους τους, τις «έθαβαν ζωντανές», κλείνοντάς τες σε μια σπηλιά με ελάχιστη τροφή και νερό. Σε περίπτωση που ήταν αθώες, η θεά Εστία θα φρόντιζε να τις απελευθερώσει!
Άλλος τρόπος ταφής ζωντανού ανθρώπου ήταν να ανοιχτεί απλά μια τρύπα στο έδαφος, να τον πετάξουν μέσα και να τη σκεπάσουν, στη συνέχεια, με χώμα. Αυτή η μέθοδος, γνωστή ως «το πηγάδι», χρησιμοποιήθηκε στη μεσαιωνική Ιταλία ως τρόπος εκτέλεσης των δολοφόνων και στη Ρωσία, κατά τον 17ο και 18ο αιώνα, όπου τιμωρούσαν έτσι τις γυναίκες που είχαν σκοτώσει τους συζύγους τους.
Στη σύγχρονη εποχή χρησιμοποιήθηκε ευρέως, κατά το τέλος του 1937 μέχρι τις αρχές του 1938, από τους Γιαπωνέζους κατά τη Σφαγή του Νανκίν, όπου έθαβαν ζωντανούς τους κινέζους πολίτες καθώς και τους αιχμαλώτους πολέμου.
05. Σταύρωση
Η σταύρωση είναι ένας αρχαίος τρόπος εκτέλεσης, κατά τον οποίο ο καταδικασμένος δένεται ή καρφώνεται σε έναν μεγάλο ξύλινο σταυρό ή πάσσαλο, και αφήνεται εκεί μέχρι να πεθάνει.
Αυτή η μέθοδος εκτέλεσης ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη στην Αρχαία Ρώμη και στους γειτονικούς μεσογειακούς πολιτισμούς και ήταν σε ισχύ μέχρι το 313 μ.Χ., οπότε ο Χριστιανισμός νομιμοποιήθηκε στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και έγινε γρήγορα η επίσημη θρησκεία του κράτους.
06. Σύνθλιψη
Ο κρατούμενος πέθαινε κάτω από το βάρος βράχων που σωρεύονταν στο κορμί του ή του συνέθλιβαν το κεφάλι κάτω από το πόδι ενός ελέφαντα. Στην πρώτη περίπτωση ο θάνατος μπορούσε να είναι αργός και βασανιστικός, εάν οι βαριές πέτρες δεν ρίχνονταν επάνω του μονομιάς. Η εκτέλεση με σύνθλιψη είχε εφαρμογή σε πολλές χώρες και οι τεχνικές διέφεραν από τόπο σε τόπο.
07. Ξεκοίλιασμα
Όταν εφαρμόζεται σε ζωντανό άνθρωπο τα αποτελέσματα είναι, αναπόφευκτα, μοιραία.Χρησιμοποιήθηκε ευρέως στο παρελθόν ως τρόπος επιβολής της θανατικής ποινής σε πολλές δυτικές και ανατολικές χώρες. Τα τελευταία όργανα που αφαιρούνται είναι η καρδιά και οι πνεύμονες, έτσι ο καταδικασμένος διατηρείται στη ζωή για να υποφέρει από το αβάσταχτο μαρτύριο για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα.
08. Διαμελισμός
Ο διαμελισμός συνίσταται στο κόψιμο, σκίσιμο, τράβηγμα και, γενικά, αποκόλληση των μελών ενός ζωντανού ανθρώπου ή ζώου από το σώμα του. Στους ανθρώπους συμβαίνει είτε μετά από κάποιο ατύχημα, είτε ως αποτέλεσμα εκτέλεσης με αυτή τη βάρβαρη μέθοδο.
Ήταν πολύ διαδεδομένος τρόπος θανάτωσης κατά τον Μεσαίωνα, όπου ο κρατούμενος δενόταν σε τέσσερα άλογα, δύο για τα πόδια και δύο για τα χέρια. Στη συνέχεια τα άλογα έτρεχαν προς διαφορετική κατεύθυνση το καθένα με αποτέλεσμα τον διαμελισμό του άτυχου ανθρώπου. Υπήρχαν και αρκετοί εναλλακτικοί τρόποι.
Στη σύγχρονη εποχή ο διαμελισμός έχει πάψει να χρησιμοποιείται ως μέθοδος εκτέλεσης.Όμως δεν είναι σπάνιο φαινόμενο σε περιπτώσεις δολοφονίας, ακόμα και κανιβαλισμού.Οι αμερικανοί κατά συρροή δολοφόνοι Albert Fish και Jeffrey Dahmer συνήθιζαν να διαμελίζουν (και να τρώνε) τα θύματά τους. Και στη σύγχρονη Ελλάδα είχαμε περιπτώσεις διαμελισμού, αν και όχι σε ζωντανό άνθρωπο. Οι διαμελισμοί του Δημήτρη Αθανασόπουλου και της Ζωής Φραντζή έγιναν για να μην αποκαλυφθούν οι φόνοι.
09. Γδάρσιμο
Το γδάρσιμο ανθρώπου χρησιμοποιήθηκε ως μέθοδος βασανισμού ή/και εκτέλεσης, ανάλογα με το ποσοστό του δέρματος που αφαιρείται. Γίνεται όσο ο καταδικασμένος είναι ζωντανός, αν και υπάρχουν καταγραφές γδαρσίματος μετά θάνατον, κυρίως για βεβήλωση του σώματος του εχθρού ή για θρησκευτικούς λόγους. Μερικές φορές το δέρμα χρησιμοποιείται για τελετουργικούς σκοπούς ή και «διακοσμητικούς», όπως στην περίπτωση του κατά συρροή δολοφόνου Eddie Gain!
Το γδάρσιμο είναι μια πολύ αρχαία πρακτική. Υπάρχουν καταγραφές για τους Ασσύριους, που έγδερναν τους αιχμαλώτους πολέμου, για τους Αζτέκους του Μεξικού που έκαναν το ίδιο κατά τα τελετουργικά ανθρωποθυσιών, για τη μεσαιωνική Ευρώπη που χρησιμοποιούσε το γδάρσιμο σε περιπτώσεις προδοσίας. Στην Κίνα, γνωστό με το όνομα «θάνατος από χίλια κοψίματα», ήταν σε χρήση μέχρι το 1905.
10. Ανασκολοπισμός
Ο ανασκολοπισμός ήταν μια μέθοδος βασανισμού και, τελικά, εκτέλεσης κατά την οποία ένας αιχμηρός πάσσαλος εισάγεται στο σώμα του κρατουμένου μέσω των πλευρών, του πρωκτού, του κόλπου ή του στόματος. Η συγκεκριμένη μέθοδος εκτέλεσης οδηγεί σε έναν ιδιαίτερα επώδυνο θάνατο. Ο πάσσαλος συχνά ήταν στερεωμένος στο έδαφος, αφήνοντας τον κατάδικο να πεθάνει κρεμασμένος.
Σε μερικές περιπτώσεις ανασκολοπισμού, ο πάσσαλος εισάγεται με τέτοιο τρόπο στο σώμα του καταδικασμένου, ώστε να αποτρέψει τον άμεσο θάνατο αφενός, και να λειτουργήσει ως «πώμα» που θα εμποδίσει την απώλεια αίματος αφετέρου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να παρατείνει την επιθανάτια αγωνία του μελλοθάνατου έως και τρεις ημέρες. Μετά την κατάλληλη προετοιμασία του θύματος, η οποία συμπεριλαμβάνει δημόσιο βασανισμό και βιασμό, το θύμα γδύνεται και του κάνουν μια τομή στη βουβωνική χώρα, μεταξύ πρωκτού και γεννητικών οργάνων. Ένας γερός και αμβλύς πάσσαλος εισάγεται στην τομή. Το στρογγυλεμένο του άκρο πιέζει τα ζωτικά όργανα προκαλώντας αβάσταχτο πόνο, χωρίς όμως να τα τρυπά και να επιφέρει το θάνατο, όπως γίνεται κατά την εισαγωγή αιχμηρού πασσάλου. Η έλευση του θανάτου, με αυτόν τον τρόπο, μπορούσε να καθυστερήσει αρκετές ημέρες.
Η χρήση του ανασκολοπισμού ως μεθόδου επιβολής της θανατικής ποινής ήταν κοινή σε περιοχές όπως η Αρχαία Εγγύς Ανατολή, η Αρχαία Ινδία κ.λ.π. Ο Ηρόδοτος εξιστορεί πώς ο βασιλιάς Δαρείος ανασκολόπισε 3.000 Βαβυλώνιους όταν κατέκτησε τη Βαβυλώνα. Επίσης ο ανασκολοπισμός χρησιμοποιήθηκε ευρέως κατά το Μεσαίωνα σε Ασία και Ευρώπη. Ευρωπαίοι ηγεμόνες όπως ο Βλαντ Τέπες ο Τρίτος, που έμεινε στην ιστορία ως Δράκουλας, καθώς και ο Ιβάν ο Τρομερός τον εφάρμοζαν τακτικά για τους αιχμαλώτους.Το ίδιο έκαναν και οι μογγολικές ορδές.
Από τον 14ο μέχρι τον 18ο αιώνα, ο ανασκολοπισμός ήταν ο συνηθισμένος τρόπος εκτέλεσης για προδοσία στην Κοινοπολιτεία Πολωνίας-Λιθουανίας. Την ίδια εποχή τον χρησιμοποιούσαν και στη Σουηδία. Οι Ζουλού της Νότιας Αφρικής χρησιμοποιούσαν τον ανασκολοπισμό για να εκτελέσουν στρατιώτες που αποτύγχαναν στην εκτέλεση του καθήκοντός τους ή εξεδήλωναν δειλία. Τέλος, από ανασκολοπισμό πέθαναν πολλοί ιθαγενείς κατά τον αποικισμό της Χιλής από τους Ισπανούς.
11. Δηλητηρίαση
Σε όλη την ανθρώπινη ιστορία, έγινε εντατική χρήση της δηλητηρίασης ως μεθόδου δολοφονίας, αυτοκτονίας και εκτέλεσης. Η χρήση του δηλητηρίου ως μεθόδου εκτέλεσης, συνίστατο στον εξαναγκασμό του καταδίκου να καταπιεί το δηλητήριο, όπως έγινε με τον Σωκράτη στην Αρχαία Αθήνα. Στο Μεσαίωνα ήταν ένας προσφιλέστατος τρόπος για την εξόντωση εχθρών και αντιπάλων, αλλά και για αυτοκτονία σε περίπτωση κινδύνου. Είναι γνωστό ότι οι ευγενείς συνήθιζαν να φορούν δαχτυλίδια, μέσα στα οποία μετέφεραν ποσότητα δηλητηρίου ικανή να επιφέρει το θάνατο. Στη σύγχρονη εποχή η δηλητηρίαση βρίσκει εφαρμογή στο θάλαμο αερίων και στη θανατηφόρα ένεση.
12.Πριόνισμα
Μέθοδος εκτέλεσης αρκετά διαδεδομένη στην Αρχαία Ρώμη. Λέγεται πως ο αυτοκράτορας Καλιγούλας ήταν ένθερμος υποστηρικτής της και πως ο προφήτης Ησαΐας εκτελέστηκε με αυτόν τον τρόπο.
Ο καταδικασμένος κρεμιέται ανάποδα και στη συνέχεια πριονίζεται στη μέση, αρχής γενομένης από τον καβάλο. Στη θέση που βρίσκεται και παρά τη σοβαρή αιμορραγία, μεγάλη ποσότητα αίματος συγκεντρώνεται στον εγκέφαλο. Ο μελλοθάνατος παραμένει ζωντανός και με πλήρη συνείδηση μέχρι το πριόνι να πλήξει τις αρτηρίες της κοιλιάς και, μερικές φορές, περισσότερο. Στις ασιατικές χώρες, ο καταδικασμένος στηνόταν όρθιος και το πριόνισμα άρχιζε από το κεφάλι.
13. Λιθοβολισμός
Ο λιθοβολισμός ήταν μια μέθοδος επιβολής της θανατικής ποινής, κατά την οποία ένα οργανωμένο πλήθος πετάει πέτρες στον καταδικασμένο, μέχρι αυτός να πεθάνει.Χρησιμοποιήθηκε –και ακόμη χρησιμοποιείται σε διάφορες χώρες- τόσο ως έκφραση τιμωρίας από την κοινωνία, όσο και ως νόμιμη μέθοδος εκτέλεσης. Λιθοβολισμούς συναντάμε στην ιστορία πολλών χωρών, μεταξύ των οποίων και της Ελλάδας, καθώς και σε χριστιανικά, ιουδαϊκά και ισλαμικά κείμενα.
14. Λάκκος με φίδια
Οι λάκκοι με τα φίδια ήταν μια ιστορική ευρωπαϊκή μέθοδος επιβολής της θανατικής ποινής. Οι κατάδικοι ρίχνονταν σε ένα βαθύ πηγάδι γεμάτο με δηλητηριώδη φίδια, όπως οχιές. Πέθαιναν από το φαρμάκι των φιδιών που, ερεθισμένα από την παρουσία τους, τους επιτίθονταν.
Μια παρόμοια πρακτική εμφανίστηκε στην αρχαία Κίνα, όπου ο καταδικασμένος ριχνόταν σε ένα λάκκο με νερό, γεμάτο από δηλητηριώδη φίδια.
Εκτός από τα φίδια, πολλές φορές στην ιστορία χρησιμοποιήθηκαν ζώα για να εκτελεστούν άνθρωποι. Ενδεικτικά αναφέρουμε τον βιβλικό «λάκκο των λεόντων», το κατασπάραγμα από σκυλιά, τα θηρία στις ρωμαϊκές αρένες, το ποδοπάτημα από ελέφαντες στη Μογγολία και άλλα.
15. Εκπαραθύρωση
Η εκπαραθύρωση ως μέθοδος εκτέλεσης χρησιμοποιήθηκε περισσότερο σαν εκδήλωση επαναστατών και αγριεμένου πλήθους, παρά σαν επίσημη μέθοδος εκτέλεσης. Κατά τη διάρκεια του Βρώμικου Πολέμου της Αργεντινής, πολλά θύματα πετάχτηκαν ακόμη και από αεροπλάνα, πάνω από τον ποταμό Rio de la Plata ή τον Ατλαντικό Ωκεανό, κατά τη διάρκεια των περίφημων «πτήσεων θανάτου» (vuelos de la muerte). Πτήσεις θανάτου είχαμε και κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Αλγερίας 1954-1962).
Στις σύγχρονες κοινωνίες, πολλά «ατυχήματα» κρατουμένων σε αστυνομικά τμήματα ή φυλακές, κυρίως σε χώρες με αυταρχικά καθεστώτα, χωρίς αυτό να είναι απόλυτο, δεν είναι άλλο παρά εν ψυχρώ εκτελέσεις μέσω εκπαραθύρωσης.
Επίλογος
Οι τρόποι που αναφέρονται πιο πάνω δεν είναι, ασφαλώς οι μόνοι που χρησιμοποιήθηκαν από τον άνθρωπο για να θανατώσει άλλους ανθρώπους. Υπήρξαν ακόμη πολλοί τρόποι επιβολής της θανατικής ποινής, όπως ο πνιγμός, το μαχαίρωμα, ο θάνατος από πείνα ή/και δίψα, η κατακρήμνιση και άλλοι.
Προκειμένου να βασανίσει και να σκοτώσει, ο άνθρωπος –σε κάθε εποχή της ιστορίας του- χρησιμοποίησε τις γνώσεις που είχε για να εφεύρει και να κατασκευάσει όργανα βασανισμού και θανάτωσης, τα περισσότερα από τα οποία ήταν αποτρόπαια και ασύλληπτα στη φρικαλεότητά τους. Οι επιστήμες και η τεχνολογία χρησιμοποιήθηκαν –και εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται- γι αυτό το σκοπό.
Δυστυχώς το «homo homini lupus est», ισχύει πάντα.
.png "English"){kind=small}
Της Νίνας Κουλετάκη
Κατά την βικτωριανή εποχή, οι δείκτες της παιδικής θνησιμότητας ήταν εξαιρετικά υψηλοί. Βρέφη πέθαιναν μέρες ή και ώρες μετά τη γέννησή τους και η μεταθανάτια φωτογράφηση ήταν ο μόνος τρόπος για να έχουν οι γονείς την εικόνα του παιδιού τους. Στην πραγματικότητα, ήταν η μόνη εικόνα. Οι μεταθανάτιες φωτογραφίες γνώρισαν μεγάλη άνθιση κατά τον 19ο αιώνα, για να “πεθάνουν” με την ευρεία χρήση των φωτογραφικών μηχανών.
Οι πρώτες μεταθανάτιες φωτογραφίες απεικονίζουν συνήθως το πρόσωπο ή και ολόκληρο το σώμα του νεκρού, σπάνια όμως το φέρετρο. Το υποκείμενο ήταν στημένο με τέτοιο τρόπο, ώστε να μοιάζει βυθισμένο σε ύπνο, στο κρεβάτι ή ακόμα και σε μια πολυθρόνα. Τα παιδιά φωτογραφίζονταν συνήθως ξαπλωμένα σε κάποιον καναπέ ή στην κούνια τους, συχνά με το αγαπημένο τους παιχνίδι δίπλα, ή και στην αγκαλιά των γονιών τους (συνήθως τα βρέφη και τα πολύ μικρά παιδιά). Οι ενήλικες τοποθετούνταν κυρίως σε καρέκλες ή σε ειδικά κατασκευασμένα πλαίσια. Οι ανθοσυνθέσεις ήταν ένας πολύ συνηθισμένος διάκοσμος των μεταθανάτιων φωτογραφιών.
Φυσικά, οι συγγενείς θα προτιμούσαν να έχουν την εικόνα του αγαπημένου τους ζωντανού. Έτσι, ήταν συχνό το φαινόμενο οι νεκροί να φωτογραφίζονται με ανοιχτά μάτια ή να επιχρωματίζει ο φωτογράφος τα μάγουλά τους με ένα ελαφρύ ροζ χρώμα.
Με την πάροδο των ετών η προσπάθεια αυτή θεωρήθηκε μάταιη και άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους οι φωτογραφήσεις με το υποκείμενο στο φέρετρο.
Η μεταθανάτια φωτογραφία επιβιώνει και στις μέρες μας, με άλλη όμως μορφή και για άλλους λόγους. Έχουμε τις φωτογραφήσεις που γίνονται στα νεκροτομεία και στις σκηνές ατυχημάτων ή εγκλημάτων, τις φωτογραφήσεις στους τόπους εκτέλεσης στις χώρες που εφαρμόζουν ακόμα τη θανατική ποινή κ.λ.π. Όμως αυτές είναι για αστυνομικούς, ιατρικούς και νομικούς λόγους και καμία σχέση δεν έχουν με τα αίτια της πρώιμης μεταθανάτιας φωτογράφησης.
»
