Σάρπβιλ: Όταν Οι λευκοί έσφαζαν τους «κατώτερους» μαύρους

Ήταν ακριβώς 52 χρόνια πριν, σε μία χώρα «δυτικού τύπου» η οποία ευημερούσε οικονομικά -αλλά όχι κοινωνικά-, που μία σφαγή, σήμανε την αρχή τού τέλους για τον εδραιωμένο, σε κρατικό επίπεδο, ρατσισμό.

Η χώρα αυτή ήταν η Νότιος Αφρική, και ανήκε στις ανεπτυγμένες οικονομικά χώρες της Δύσης με τις οποίες και συναλλασσόταν. Όμως η οικονομική ευημερία της, έκρυβε επιμελώς την σαθρή και σάπια κοινωνική της δομή. Ένα καθεστώς που ονομαζόταν Άπαρτχαϊντ, χώριζε τους ανθρώπους στην χώρα αυτή σε κατώτερους και ανώτερους

Το καθεστώς του Άπαρτχαϊντ

Πιο συγκεκριμένα από το έτος 1948 ξεκίνησαν σταδιακά να νομοθετούνται ρατσιστικές αντιλήψεις σε επίπεδο νομοθεσίας, οι οποίες επέτρεπαν στους λευκούς, που ήταν η απόλυτη μειοψηφία, να είναι «ανώτεροι» εν συγκρίσει με τις άλλες φυλετικές ομάδες.

Το Άπαρτχαϊντ λοιπόν χώρισε τον πληθυσμό στις εξής ομάδες:

• Λευκοί: Βορειοευρωπαίοι άποικοι οι οποίοι είχαν συγκεντρωθεί σε συγκεκριμένα αστικά κέντρα.
• Μαύροι: Γηγενής πληθυσμός Αφρικανών
• Έγχρωμοι: Ευρέως γνωστοί ως Μιγάδες. Είχαν προκύψει με την πάροδο των αιώνων μέσω των μεικτών γάμων μεταξύ μαύρων και λευκών, και οποιαδήποτε άλλης φυλής.
• Ινδοί: Πρόκειται για απογόνους μεταναστών του 19ου αιώνα που είχαν πάει ως εργάτες στην Νότιο Αφρική από την Ινδία. Οι περισσότεροι ζούσαν κυρίως γύρω από την περιοχή του Ντέρμπαν.

Τώρα, με το Άπαρτχαϊντ να ισχύει από το 1948, η Νότιος Αφρική άρχισε σιγά σιγά να απομονώνεται από την Δύση, και αυτό γιατί η Αμερική, και η Ευρώπη κυρίως, είχαν ζήσει καλά στο πετσί τους, τι εστί ρατσισμός και πού οδηγεί. Ολόκληρη η Ευρώπη αιματοκυλίστηκε κατά κύριο λόγο, λόγω των φυλετικών διακρίσεων στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η Νότια Αφρική όμως που δεν είχε τέτοια βιώματα τότε, ξεκίνησε τους δικούς της διαχωρισμούς. Όλα ξεκίνησαν από έναν νόμο που απαγόρευσε τους μεικτούς γάμους, κυρίως αυτούς μεταξύ λευκών με ανθρώπους από άλλες φυλετικές ομάδες. Μέσα σε ελάχιστο χρονικό όμως διάστημα, η χώρα οδηγήθηκε στο να ορίζει βάσει φυλής, την εκπαίδευση, την εργασία, την ιατρική περίθαλψη που θα λαμβάνει κανείς, μέχρι και την περιοχή στην οποία πρέπει να διαμένει κανείς

Επειδή όμως το συγκεκριμένο κείμενο δεν έχει ως σκοπό την ανάλυση του ρατσιστικού καθεστώτος αυτού, αλλά την ανάδειξη της αντίστασης που υπήρχε, πώς κορυφώθηκε, και πού οδήγησε, καλό θα ήταν να αναφερθούμε στην Σφαγή του Σάρπβιλ.

Η Σφαγή του Σαρπβιλ

Ήταν 21 Μαρτίου του 1960, όταν μία ομάδα μαύρων, που αποτελούσαν το 90% του πληθυσμού της Νότιας Αφρικής, αποφάσισε να διαμαρτυρηθεί διαδηλώνοντας στους δρόμους, ζητώντας ίσα δικαιώματα. Νωρίς το πρωί ένα πλήθος από 5.000 έως 7.000 ανθρώπους, άρχισε να κατευθύνεται προς το αστυνομικό τμήμα του Σάρπβιλ. Μέχρι τις 10, το πλήθος αριθμούσε πλέον τους 19.000 ανθρώπους περίπου. Η αστυνομία δεν πιάστηκε εξαπίνης, ωστόσο οι δυνάμεις της ήταν ελάχιστες. Μόλις μερικές δεκάδες νεαροί άνδρες, που προ ολίγων μηνών είχαν ολοκληρώσει την εκπαίδευσή τους.

Όλα έγιναν αστραπιαία. Μέσα σε ελάχιστα λεπτά η διαδήλωση βάφτηκε στο αίμα, αφού οι αστυνομικοί άνοιξαν πυρ προς το απροστάτευτο πλήθος. Το αποτέλεσμα; Τραγικό, 69 άνθρωποι χάνουν την ζωή τους και άλλοι 180 τραυματίζονται, ανάμεσά τους, νεαρές γυναίκες, άνδρες, αλλά και παιδιά.

Κάποιοι έσπευσαν να δώσουν ελαφρυντικά στην Αστυνομία, υποστηρίζοντας πως το πλήθος ήταν οπλισμένο και είχε άγριες διαθέσεις. Μαρτυρίες υποστηρίζουν πως τα μόνα όπλα που είχαν μερικοί θερμοκέφαλοι, ήταν πέτρες. Επίσης σχολιάστηκε και η απειρία των νεαρών αστυνομικών. Όμως σε ένα καθεστώς όπως το Άπαρτχαϊντ, δεν μπορούσαν να μην δοθούν και ρατσιστικές «δικαιολογίες».

Ο διοικητής του Αστυνομικού τμήματος του Σάρπβιλ, υποστήριξε πως «η νοοτροπία των ιθαγενών δεν τους επιτρέπει να συγκεντρώνονται ειρηνικά. Για αυτούς οι συγκεντρώσεις ισούνται με βιαιοπραγίες».

Από εκεί και πέρα ξεκίνησε η αρχή τού τέλους για το Άπαρτχαϊντ. Μπορεί να κράτησε για άλλα 30 χρόνια σχεδόν, όμως κάθε χρόνος που περνούσε, γινόταν όλο και πιο αντιληπτό στην λευκή μειοψηφία πως δεν μπορούσε να διοικεί δεσποτικά σχεδόν το 90% του πληθυσμού της χώρας στην οποία έμενε. Χρόνο με τον χρόνο προσπάθησαν να γίνουν πολλές μεταρρυθμίσεις έτσι ώστε το καθεστώς να «μαλακώσει» και να περιοριστούν οι εσωτερικές αντιδράσεις.

Το καθεστώς καταρρέει

Αυτό όμως που η Νότιος Αφρική δεν μπορούσε με τίποτα να περιορίσει και να αντιμετωπίσει, ήταν η αντίδραση από όλον τον πλανήτη. Η μία χώρα μετά την άλλη κήρυττε εμπάργκο στο Άπαρτχαϊντ, με συνέπεια μέσα σε λίγα χρόνια η χώρα να βρίσκεται σε καθεστώς διεθνούς απομόνωσης. Βέβαια δεκάδες πλοιοκτήτες της εποχής από όλον τον κόσμο πλούτισαν, προμηθεύοντας την χώρα με όλα όσα χρειαζόταν σπάζοντας το εμπάργκο. Όμως αυτό δεν μπορούσε να συνεχιστεί για πάντα. Το 1990 το καθεστώς καταρρέει και στις πρώτες απόλυτα δημοκρατικές εκλογές της εποχής, πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής εκλέγεται ο Νέλσων Μαντέλα.

Γιατί όμως είναι τόσο σημαντική εκείνη η σφαγή; Είναι μόλις έξι χρόνια μετά τα γεγονότα του Σάρπβιλ, που ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών αποφασίζει να κηρύξει την 21η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων, σε ανάμνηση της Σφαγής τού Σάρπβιλ.

Η Ελλάδα αντιμέτωπη με τον ρατσισμό

Σε μία τέτοια ημέρα δεν μπορούμε ως ελληνική κοινωνία εν έτει 2012, να κάνουμε τα στραβά μάτια σε όσα συμβαίνουν γύρω μας. Η οικονομική εξαθλίωση ολοένα και περισσοτέρων οικογενειών, και η κατάσταση που επικραττεί στο Κέντρο της Αθήνας, είναι το πιο πρόσφορο έδαφος, προκειμένου να ανθίσει ο ρατσισμός και η ξενοφοβία.

Με τον φετινό εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας κατά των Φυλετικών Διακρίσεων, να είναι ίσως ο πιο σημαντικός των τελευταίων ετών για την κοινωνία μας, οι Έλληνες δεν πρέπει να στραφούμε ενάντια σε όσους ανθρώπους είτε επέλεξαν να ζήσουν στην Ελλάδα, είτε απλώς εγκλωβίστηκαν εδώ, λόγω των μη αποτελεσματικών κανονισμών τής Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η έλλειψη μεταναστευτικής πολιτικής και τα αθρόα κύματα εισροής μεταναστών -κατά κύριο λόγο λαθρομεταναστών-, οδηγούν την ελληνική κοινωνία στην υποβάθμιση, λόγω της μη ικανότητας αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού αυτού. Αυτή η υποβάθμιση, σημαίνει, εξαθλίωση, και εγκληματικότητα. Αυτά φέρνουν γενικεύσεις, και η γενίκευση φέρνει κάτι από το οποίο η χώρα μας έχει πολεμήσει, και έχει υποφέρει από αυτό, τον φασισμό...