Όταν τα λουλούδια γέμισαν αίμα

126 χρόνια μετά η λέξη Πρωτομαγιά παραλληλίζεται  με τις λέξεις «λουλούδια», «άνοιξη», «αργία», «εκδρομή». Κι όμως η Πρωτομαγιά δεν έχει να κάνει με τίποτα από αυτά ή καλύτερα όχι μόνο με αυτά. Η 1 Μάη είναι η μέρα που το Σικάγο βάφτηκε κόκκινο από το αίμα των εργατών, η μέρα όπου το σύνθημα «8ώρες δουλειάς, 8 ώρες ανάπαυσης, 8 ώρες ύπνου» διεκδικήθηκε μέχρι τέλους.

Ο αγώνας για την καθιέρωση του 8ωρου δεν άρχισε εκείνη την Πρωτομαγιά του 1886. Από το 1860 οι εργάτες αγωνίζονταν για καλύτερες συνθήκες εργασίας και λιγότερες ώρες δουλειάς. Παρόλα αυτά μέχρι το 1886 οι ώρες δουλειάς παρέμεναν από 12 ως και 16 ώρες κάθε μέρα, αλλά ακόμα και τα Σάββατα και τις Κυριακές, υπό άθλιες συνθήκες και με άθλιους μισθούς.

Εκείνη την μέρα του 1886, μια μεγάλη πορεία κατακλύζει το κέντρο του μεγαλύτερου βιομηχανικού κέντρου της Αμερικής, του Σικάγου παραλύοντάς το. Στην κορυφή ο αναρχοσυνδικαλιστής Άλμπερτ Πάρσονς η γυναίκα του και τα παιδιά του. Από πίσω 90.000 εργάτες ακολουθούν. Η πορεία ειρηνική μέχρι το τέλος της όμως οι εργοδότες τρομάζουν με την δυναμική της. Τις επόμενες μέρες εξάλλου ο αριθμός των εργατών πολλαπλασιάζεται και ο αριθμός των εργοστασίων που κλείνουν ανέρχονται στα 1.200.

Οι εργοδότες μαζί με την αστυνομία στήνουν απεργοσπαστικούς μηχανισμούς προσπαθώντας να διαλύσουν την δυναμική του εργατικού κινήματος. Το πρώτο αίμα θα χυθεί στις 3 Μάη έξω από το εργοστάσιο ΜακΚόρμικ του οποίου πολλοί από τους εργάτες απεργούν. Την ώρα που οι απεργοσπάστες βγαίνουν από το εργοστάσιο οι υπόλοιποι φωνάζουν "Εκείνοι, εκείνοι είναι. Αυτοί που, για το μεροκάματο μιας ημέρας, βοηθάνε να καταπιέζονται τα αδέλφια τους". Πέτρες!

 Η αστυνομία αρπάζει την ευκαιρία, ανοίγει πυρ σκοτώνει 6 εργάτες και τραυματίζει πολλούς άλλους. Ο Σπαις γράφει εκείνη την μέρα την εξής προκήρυξη: «Εδώ και χρόνια υφίστασθε τις πιο χυδαίες ταπεινώσεις, εδώ και χρόνια υποφέρετε αμέτρητα πλήγματα, αμέτρητες αδικίες, εργαζόσαστε μέχρι αναισθησίας, υποφέρετε από τους πόνους της ένδειας και της πείνας· τα παιδιά σας τα θυσιάσατε στον αφέντη της φάμπρικας – με λίγα λόγια όλα αυτά τα χρόνια ήσασταν δυστυχισμένοι και υπάκουοι σκλάβοι. Γιατί; Για να ικανοποιήσετε την αδηφάγα φάρα, για να γεμίσετε τα χρηματοκιβώτια του κοπρίτη, κλέφτη αφέντη σας; Όταν τώρα του ζητάτε να σας ελαφρώσει το φορτίο σας, στέλνει τα λαγωνικά του για να σας πυροβολήσουν, να σας σκοτώσουν!

Αν είσαστε άντρες, αν είσαστε τέκνα των πατεράδων σας που έχυσαν το αίμα τους για να σας ελευθερώσουν, τότε θα σηκώσετε τ’ ανάστημά σας, θα δείξετε τη δύναμή σας και θα καταστρέψετε εσείς το απαίσιο τέρας που θέλει να σας καταστρέψει. Στα όπλα, σας καλούμε στα όπλα!»

Έτσι την επόμενη μέρα αποφασίζεται συγκέντρωση στην πλατεία Χειμάρκετ. Στην συγκέντρωση παρευρίσκονται χιλιάδες. Την ώρα που οι αστυνομικοί αρχίζουν να διαλύουν την πορεία κάποιος από το πλήθος ρίχνει μια χειροβομβίδα. Επιτόπου σκοτώνεται ένας αστυνομικός και τραυματίζονται δεκάδες. Και τότε αρχίζει το μακελειό, η αστυνομία ανοίγει πυρ αδιακρίτως σκοτώνοντας και τραυματίζοντας τους συγκεντρωμένους εργάτες. Οι οργανωτές της συγκέντρωσης και αναρχοσυνδικαλιστές Άουγκουστ Σπαις, Γκέοργκ Έγκελ, Άντολφ Φίσερ, Λούις Λινγκ, Μίκαελ Σβαμπ, Σάμουελ Φίλντεν, Όσκαρ Νίμπι και Άλμπερτ Πάρσονς συλλαμβάνονται ως κατηγορούμενοι. Ήταν η τέλεια αφορμή ώστε αστυνομία και εργοδότες να τελειώνουν μια και καλή με αυτούς.

Οι μάρτυρες της πλατείας

"Δικάστηκα μες σε τούτο το δωμάτιο για φόνο και καταδικάστηκα για Αναρχία. Διαμαρτύρομαι για την καταδίκη μου σε θάνατο, διότι δεν βρέθηκα ένοχος φόνου. Δικάστηκα για φόνο αλλά καταδικάστηκα διότι είμαι Αναρχικός. Αν η άρχουσα τάξη νομίζει ότι αν μας κρεμάσει, αν κρεμάσει μια χούφτα αναρχικούς, θα καταφέρει να τσακίσει την Αναρχία, κάνει μεγάλο λάθος, γιατί ο Αναρχικός αγαπά τις αρχές του περισσότερο από τη ζωή του. Ο Αναρχικός είναι πάντα έτοιμος να πεθάνει για όσα πιστεύει."

Ήταν τα λόγια του Φίσερ. Η δίκη που πραγματοποιήθηκε μετά τα γεγονότα του Χειμάρκετ ήταν στημένη. Χωρίς κανένα αποδεικτικό στοιχείο οι 8 αναρχοσυνδικαλιστές δικάζονται όχι επειδή όντως υπήρχαν ενοχοποιητικά στοιχεία αλλά για τα πιστεύω τους, την ιδεολογία τους και την συνδικαλιστική τους δράση. Στην πραγματικότητα κάποιοι από τους κατηγορούμενους δεν ήταν καν στην πλατεία την στιγμή των γεγονότων, κάτι βέβαια που δεν ένοιαζε την Πολιτεία, "Τιμωρείστε τους παραδειγματικά, κρεμάστε τους και θα σώσουμε τους θεσμούς"  είχε πει χαρακτηριστικά ο γενικός εισαγγελέας, ούτε φυσικά και τα Μέσα της εποχής που έκαναν λόγο για τέρατα σπέρνοντας την τρομοκρατία. Η απόφαση; Απαγχονισμός για τον Πάρσονς, Ενγκελ, Σπαις και Φίσερ. Ισόβια για τους Σβαμπ και Νίμπι. Ενώ ο Λινγκ είχε προλάβει να αυτοκτονήσει στο κελί του.

Ο Πάρσονς απευθύνεται στο δικαστή: «Κύριε δικαστά. Απευθυνόμενος σ’ αυτό το δικαστήριο, μιλώ σαν εκπρόσωπος μιας τάξης προς τον εκπρόσωπο μιας άλλης. Αν νομίζετε ότι με το να μας κρεμάσετε μπορείτε να εξαλείψετε το εργατικό κίνημα, το κίνημα από το οποίο εκατομμύρια καταπιεσμένοι, εκατομμύρια άνθρωποι που μοχθούν μέσα στη φτώχεια και την αθλιότητα, περιμένουν σωτηρία, αν αυτή είναι η γνώμη σας, τότε κρεμάστε μας! Εδώ θα πατήσετε μια σπίθα, αλλά εκεί και λίγο παραπέρα, πίσω σας και μπροστά σας, και παντού, ξεπηδούν φλόγες. Είναι μια υπόγεια φωτιά. Δε μπορείτε να τη σβήσετε».

Στις 11 Νοεμβρίου του 1887 οι 4 οδηγούνται στην αγχόνη. Τραγουδούν την Μασαλλιώτιδα : 
Εμπρός παιδιά της Πατρίδας
 Η μέρα της δόξας έφθασε
Ενάντια στην τυραννία μας
Το ματωμένο λάβαρο υψώθηκε
Ακούστε τον ήχο στα λιβάδια
Το ουρλιαχτό αυτών των φοβερών στρατιωτών
Έρχονται ανάμεσά μας
Να κόψουν τους λαιμούς των γιών και των συζύγων σας.
Στα όπλα πολίτες
Σχηματίστε τα τάγματά σας
Προελάστε, προελάστε
Αφήστε το μολυσμένο αίμα
Να ποτίσει τα αυλάκια στα χωράφια μας.

Ο Σπάις θα φωνάξει λίγο πριν το πάτωμα φύγει από τα πόδια τους «Θάρθει μια εποχή που η σιωπή του τάφου μας θα είναι πιο ισχυρή από τις φωνές που στραγγαλίζετε σήμερα.». Ο Ενγκελ και ο Φίσερ «Ζήτω η Αναρχία! Αυτή είναι η ευτυχέστερη στιγμή της ζωής μου!» και ο Πάρσονς «Ω, άνθρωποι της Αμερικής, θα μου δώσετε την άδεια να μιλήσω; Αφήστε με να μιλήσω Σερίφη Μαίητσον. Αφήστε να ακουστεί η φωνή του λαού, Ω!»Θα μείνουν στην ιστορία ως οι μάρτυρες του Χειμάρκετ.

Ευρωπαική Πρωτομαγιά ενάντια στην Λιτότητα

Η φετινή Πρωτομαγιά θα έχει ως κύριο σύνθημα το Όχι στις πολιτικές λιτότητες αλλά και του μνημονίου τόσο στην Ελλάδα όσο και στις υπόλοιπες χώρες. 126 χρόνια μετά οι εργαζόμενοι διεκδικούν πάλι αυτά που διεκδικούσαν τότε οι εργάτες του Σικάγο καλύτερες συνθήκες εργασίας, λιγότερες ώρες δουλειάς περισσότερες ξεκούρασης και μισθούς όχι πείνας, ασφάλεια και σύνταξη. Δικαιώματα που δυστυχώς τείνουν να εξαλειφθούν.

Φωτογραφίες:

Το σύνθημα της πρωτομαγιάς του 1886

Οι μάρτυρες του Χειμαρκετ

Η πορεία με κεφαλή τον Πάρσονς και την γυναίκα του (πίνακας)

Το φύλλο όπου ο Σπαις καλεί σε συγκέντρωση στο Χειμάρκετ

Η πρώτη Εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα

* Το 3pointmagazine.gr είναι μία σελίδα που εξ' αρχής δεν τοποθέτησε ανάμεσα στους στόχους της, το να κυνηγήσει μετά μανίας τα πολυσυζητημένα clicks. Η προσπάθεια που καταβάλλεται, γίνεται με γνώμονα το πως θα θέλαμε να είναι πραγματικά η δημοσιογραφία και όχι όπως μας συνήθισαν να την υπηρετούμε ελέω βιοποριστικής ανάγκης. Κόντρα σε αυτή την κυρίαρχη λογική του να μην χάσουμε τον... "πελάτη", την 1η Μαΐου επιλέγουμε να αποχωριστούμε το δικό μας μεγάλο όπλο, την πένα (εκτός και αν το απαιτήσουν οι περιστάσεις) και να κατεβούμε στο δρόμο. Να τιμήσουμε την επέτειο μίας εκ των μεγαλύτερων μαχών, που δόθηκαν παγκοσμίως, τα αιτήματα της οποίας είναι πιο επίκαιρα από ποτέ και έχουμε χρέος να τα διεκδικήσουμε.

Κατερίνα Καραβία