Έμεινε χαραγμένος στην Ιστορία ως ο Έλληνας αρχαιολόγος που ανέσυρε από την λήθη της τέφρας έναν τάφο και το πεπρωμένο ενός λαού. Η επιτυχία του οφείλεται στα ευρήματά του και στην επιμονή του να τα αναζητήσει. 20 χρόνια μετά τον θάνατό του (30 Μαρτίου 1992), ο Μανόλης Ανδρόνικος παραμένει στην συνείδηση του κόσμου ως ένας μεγάλος επιστήμονας που παρουσίασε ατράνταχτες αποδείξεις για την ελληνικότητα της Μακεδονίας.
Ταυτίστηκε παγκοσμίως με μια από τις μεγάλες αρχαιολογικές ανακαλύψεις
Ο Mανόλης Ανδρόνικος, γεννήθηκε στην Προύσα στις 23 Οκτωβρίου του 1919. Αργότερα με την οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Θεσσαλονίκη. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Aθηνών. Έπειτα έγινε καθηγητής Kλασικής Aρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης το 1952. Συμπλήρωσε τις σπουδές του στην Οξφόρδη με τον Sir John D. Beazley (1954-1955). Υπηρέτησε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία. Το 1957 εξελέγη υφηγητής της Αρχαιολογίας (Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), το 1961 έκτακτος καθηγητής της Β` έδρας Αρχαιολογίας και το 1964 τακτικός καθηγητής στην ίδια έδρα. Ήταν παντρεμένος με την Ολυμπία Kακουλίδου. Αγαπούσε ιδιαίτερα τις τέχνες και τα γράμματα. Διάβαζε πολύ και υπήρξε ιδρυτικό μέλος του συλλόγου «Η τέχνη». Aγαπούσε τον Παλαμά, τον Σεφέρη και τον Eλύτη. Πραγματοποίησε πολλές ανασκαφικές έρευνες στην Βέροια, την Νάουσα, το Κιλκίς, την Χαλκιδική, τη Θεσσαλονίκη αλλά το κύριο ανασκαφικό του έργο συγκεντρώθηκε στην Βεργίνα, όπου ανέσκαψε το σημαντικότατο νεκροταφείο τύμβων των γεωμετρικών χρόνων και συνέχισε σε συνεργασία με τον Γ. Μπακαλάκη την ανασκαφή του ελληνιστικού ανακτόρου που είχε αρχίσει το 1937 ο Κ. Α. Ρωμαίος. Υπήρξε μέλος του Αρχαιολογικού Συμβουλίου (1964 -1965), της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αθηνών, της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, της Association Internationale des Critiques d' Art, καθώς και του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου του Βερολίνου.
Έλαβε μέρος με ανακοινώσεις σε πολλά διεθνή συνέδρια. Προσκλήθηκε από γερμανικά πανεπιστήμια για διαλέξεις και σχεδόν απ' όλα τα πανεπιστήμια της Ελλάδας. Διετέλεσε Κοσμήτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής Θεσσαλονίκης (1968-1969). Μιλούσε εκτός της μητρικής του γλώσσας, αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά.
Η κορυφαία στιγμή της καριέρας του θεωρείται η 8η Νοεμβρίου 1977, όταν στην Βεργίνα έφερε στο φως ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά μνημεία, τον βασιλικό τάφο του Φιλίππου του Β` βασιλιά της Μακεδονίας. Ο τάφος ήταν ασύλληπτος με ανεκτίμητα ευρήματα, την χρυσή λάρνακα με τα οστά και το αστέρι των Μακεδόνων βασιλέων, τις λαμπρές τοιχογραφίες, τους σιδερένιους θώρακες, τα ψηφιδωτά, τα ανάγλυφα μέλη και τις κλίνες από ελεφαντοστό. Αυτή ήταν και μία από τις μεγάλες αρχαιολογικές ανακαλύψεις του 20ου αιώνα σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο Μανώλης Ανδρόνικος μόνιμος κάτοικος Θεσσαλονίκης (επί της οδού Παπάφη), πέθανε στις 30 Μαρτίου 1992. Άφησε πίσω του πλούσιο συγγραφικό έργο, μελέτες και δημοσιεύσεις. Το όνομά του γράφεται συνήθως με ωμέγα (Μανώλης). Ο ίδιος το έγραφε με όμικρον (Μανόλης).
Εργογραφία
Συγγραφές-μελέτες
• Αρχαίαι επιγραφαί Βεροίας, (1951)
• Ο Πλάτων και η Τέχνη, (1952)
• Πλάτωνος Φίληβος, (1957)
• Toten Kult, (1968)
• Βεργίνα, Ι, Το νεκροταφείο των Τύμβων, (1969)
• Το ανάκτορο της Βεργίνας, (σε συνεργασία με άλλους) (1971)
Κυριότερες από τις δημοσιεύσεις του
• Ελληνικά επιτάφια μνημεία, (1961- 1962)
• Mycenean and Greek Writing, (1967)
•Sarissa, (1970) κ.ά.
Ντοκιμαντέρ παραγωγής BBC για τις μεγάλες ανακαλύψεις του αρχαιολόγου στην Βεργίνα:
Αρθρογράφος: Αλέξανδρος Παπαδόπουλος,